
महर्षी वाल्मिकी जयंती ही राष्ट्रीय सुट्टी आहे का? महर्षी वाल्मिकी जयंती ही सर्वत्र राष्ट्रीय म्हणजेच अखिल भारतीय सार्वजनिक सुट्टी नसून, काही राज्यांमध्ये मात्र ही सार्वजनिक सुट्टी म्हणून घोषित करण्यात आली आहे. उदाहरणार्थ, उत्तर प्रदेश व दिल्ली सरकारने ७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी महर्षी वाल्मिकी जयंतीच्या दिवशी सरकारी कार्यालये, शाळा, महाविद्यालये बंद राहतील अशी अधिकृत सुट्टी दिली आहे. मात्र, ही सुट्टी केंद्र सरकारच्या अखत्यारीतील बँका किंवा खासगी क्षेत्रासाठी बंधनकारक नाही. काही राज्यांत ही रेस्ट्रिक्टेड (मर्यादित) सुट्टी म्हणून दिली जाते, जिचा लाभ कर्मचारी त्यांच्या वैयक्तिक निवडीनुसार घेतात.
महर्षी वाल्मिकी जयंती २०२५: दिनांक, महत्व आणि पार्श्वभूमी
दिनांक (Valmiki Jayanti Date)
या वर्षी महर्षी वाल्मिकी जयंती ७ ऑक्टोबर २०२५ रोजी साजरी केली जाणार आहे. हिंदू पंचांगानुसार, आश्विन महिन्यातील पौर्णिमेच्या दिवशी ही जयंती साजरी केली जाते.
इतिहास आणि महत्व
महर्षी वाल्मिकी हे ‘रामायण’ या महाकाव्याचे रचयिता असून, भारतीय संस्कृतीत त्यांना ‘आदिकवी’ व मानवी मूल्यांचे आदर्श संदर्भ मानले जाते. त्यांनी रामायणाच्या माध्यमातून समाजाला एकता, समानता आणि नीतिमत्ता यांचे महत्त्व पटवून दिले. वाल्मिकी समाजासह सर्व समुदायातील लोक या दिवशी त्यांच्या स्मृतीस वंदन करतात आणि रामायणाचे पारायण, शोभायात्रा, सामूहिक पूजा अशा धार्मिक आणि सामाजिक कार्यक्रमांचे आयोजन करतात.
महर्षी वाल्मिकी जयंती ही काही राज्यस्तरीय सार्वजनिक सुट्टी असून, केंद्र शासनाच्या सुट्टीच्या यादीत ही राष्ट्रीय सुट्टी म्हणून नाही. तरीही, या दिनाचे धार्मिक, सामाजिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व कायम आहे आणि भारतातील विविध राज्यांमध्ये हा दिवस मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो.