Union Minister Ashwini Vaishnaw Ashwini Vaishnaw (Photo/ANI)

भारत 2025 अखेर पर्यंत पहिली मेड-इन-इंडिया (Made-in-India) सेमीकंडक्टर चिप तयार करण्यास सज्ज आहे, जो सेमीकंडक्टर (Semiconductor Industry) उत्पादनात जागतिक नेता बनण्याच्या देशाच्या महत्त्वाकांक्षेतील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे, अशी माहिती केंद्रीय आयटी आणि इलेक्ट्रॉनिक्स मंत्री अश्विनी वैष्णव (Ashwini Vaishnaw) यांनी दिली. तेभोपाळमध्ये मध्य प्रदेश ग्लोबल इन्व्हेस्टर समिट 2025 ला संबोधित करताना बुधवारी (26 फेब्रुवारी) बोलत होते. भारत सरकारने गेल्या तीन वर्षांत अनेक उपक्रम सुरू करून सेमीकंडक्टर उत्पादनाला राष्ट्रीय प्राधान्य दिले आहे, असेही ते म्हणाले.

केंद्रीय आयटी मत्र्यांचे भाकीत

केंद्रीय आयटी आणि इलेक्ट्रॉनिक्स मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी भारताच्या वाढत्या सेमीकंडक्टर इकोसिस्टमवर प्रकाश टाकला आणि म्हटले की, सन 2025 अखेरपर्यंत भारतातील पहिली मेड-इन-इंडिया सेमीकंडक्टर चिप उत्पादनासाठी तयार होईल. डिसेंबर 2021 मध्ये सुरू झालेल्या इंडिया सेमीकंडक्टर मिशन (ISM) ने या परिवर्तनात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. हे अभियान सेमीकंडक्टर उत्पादकांना आर्थिक प्रोत्साहन देते, ज्यामध्ये सेमीकंडक्टर फॅब्स, डिस्प्ले फॅब्स, कंपाऊंड सेमीकंडक्टर युनिट्स, एटीएमपी (असेंब्ली, टेस्टिंग, मार्किंग आणि पॅकेजिंग) आणि डिझाइन-लिंक्ड उपक्रमांचा समावेश आहे. (हेही वाचा, Ashwini Vaishnaw On Semiconductor Manufacturing: भारत जगासाठी पुढील सेमीकंडक्टर उत्पादन केंद्र बनणार; केंद्रिय मंत्री अश्विनी वैष्णव यांचा दावा)

भारताच्या सेमीकंडक्टर उद्योगात जागतिक गुंतवणूक

स्वावलंबित सेमीकंडक्टर उत्पादनाकडे भारताच्या प्रयत्नांमुळे प्रमुख जागतिक आणि देशांतर्गत गुंतवणूकदार आकर्षित झाले आहेत. एक आघाडीची जागतिक सेमीकंडक्टर कंपनी मायक्रॉन टेक्नॉलॉजीने जून 2023 मध्ये गुजरातमध्ये असेंब्ली आणि टेस्टिंग प्लांट स्थापन करण्यासाठी 2.75 अब्ज डॉलर्सची गुंतवणूक जाहीर केली, असे वैष्णव यांनी म्हटले. (हेही वाचा - Tesla-Tata Semiconductor Chips Deal: टाटा कंपनी टेस्लासाठी बनवणार सेमीकंडक्टर चिप्स; Elon Musk यांच्या भारतभेटीआधी दोन्ही कंपन्यांमध्ये मोठा करार)

सप्टेंबर 2024 मध्ये, टाटा इलेक्ट्रॉनिक्सने तैवानच्या पॉवरचिप सेमीकंडक्टर मॅन्युफॅक्चरिंग कॉर्पोरेशन (पीएसएमसी) सोबत भागीदारी करून भारतातील पहिले सेमीकंडक्टर फॅब्रिकेशन युनिट स्थापन केले. या सुविधेतून दरमहा 50,000 वेफर्स तयार होण्याची अपेक्षा आहे, जे ऑटोमोटिव्ह, संगणकीय, डेटा स्टोरेज आणि वायरलेस कम्युनिकेशन सारख्या उद्योगांना सेवा देईल.

लार्सन अँड टुब्रो (एल अँड टी) आणि अदानी ग्रुपने देखील सेमीकंडक्टर उत्पादनात तीव्र रस व्यक्त केला आहे, ज्यामुळे जागतिक चिप उद्योगात भारताचे स्थान आणखी मजबूत होईल.

सरकार-समर्थित आंतरराष्ट्रीय सहकार्य

भारत सरकार सेमीकंडक्टर क्षमतांचा विस्तार करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय भागीदारांसोबत सक्रियपणे सहकार्य करत आहे. आयसीईटी इनिशिएटिव्ह (यूएस-इंडिया इनिशिएटिव्ह ऑन क्रिटिकल अँड इमर्जिंग टेक्नॉलॉजी) अंतर्गत अमेरिकेसोबत एक महत्त्वाची भागीदारी आहे, ज्यामध्ये सेमीकंडक्टर, आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस (एआय), क्वांटम कंप्युटिंग आणि वायरलेस टेलिकम्युनिकेशन्स यांचा समावेश आहे.

रणनीतिक गुंतवणूक, सरकारी प्रोत्साहने आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्यांसह, भारत जागतिक सेमीकंडक्टर बाजारपेठेत एक प्रमुख खेळाडू म्हणून उदयास येण्यास सज्ज आहे. 2025 पर्यंत भारतात बनवलेल्या पहिल्या सेमीकंडक्टर चिपचे उत्पादन सुरू होत असताना, देश आयातीवरील अवलंबित्व कमी करण्याच्या आणि जगभरात सेमीकंडक्टर तंत्रज्ञानाचा प्रमुख पुरवठादार बनण्याच्या मार्गावर आहे.