Railway | प्रतिकात्मक फोटो (Photo Credit: PTI)

देशभरातील विजेच्या मागणीत मोठ्या प्रमाणात वाढ झाल्यामुळे कोळशाची (Coal Crisis) गरजही वाढली आहे, गेल्या काही आठवड्यात रेल्वेला (Indian Railway) दररोज सुमारे 16 मेल/एक्स्प्रेस आणि पॅसेंजर गाड्या रद्द कराव्या लागत आहेत, जेणेकरून अनेक ठिकाणी असलेल्या पॉवर प्लांटला वेगवेगळ्या कोळसा वाहून नेणाऱ्या गाड्यांना अतिरिक्त मार्ग मिळू शकतील. आता रेल्वे मंत्रालयाने 24 मे पर्यंत पॅसेंजर ट्रेनच्या सुमारे 670 फेऱ्या रद्द करण्याची अधिसूचना जारी केली आहे. त्यापैकी 500 हून अधिक लांब पल्ल्याच्या मेल आणि एक्स्प्रेस गाड्या आहेत. रेल्वेने कोळसा ट्रेनच्या सरासरी दैनंदिन लोडिंगमध्ये 400 पेक्षा जास्त वाढ केली आहे, जी गेल्या 5 वर्षातील सर्वोच्च आहे. टाइम्स ऑफ इंडियाने सूत्रांच्या हवाल्याने वृत्त दिले आहे की, सध्याची मागणी पूर्ण करण्यासाठी भारतीय रेल्वेने दररोज 415 रेक उपलब्ध करून देण्याचे वचन दिले आहे. प्रत्येक रेक सुमारे 3,500 टन कोळसा वाहून नेऊ शकतो. पॉवर प्लांटमधील साठा सुधारण्यासाठी आणि जुलै-ऑगस्टमध्ये कोणतेही संकट टाळण्यासाठी ही कसरत किमान दोन महिने सुरू राहणार असल्याचे सांगण्यात येत आहे. पाऊस सुरू झाल्यावर कोळसा खाणकामात कपात झाल्यास परिस्थितीचा फेरविचार केला जाईल.

पॅसेंजर गाड्या रद्द केल्याने आंदोलन

दुसरीकडे पॅसेंजर गाड्या रद्द केल्याने आंदोलनेही होत आहेत. या मुद्द्यावर रेल्वे मंत्रालयाचे अधिकारी म्हणाले, 'परिस्थिती खूप कठीण आहे. आमच्याकडे दुसरा कोणताही पर्याय उरलेला नाही, कारण वीज प्रकल्पांना तातडीने कोळसा पुरवठा केला नाही तर परिस्थिती गंभीर होऊ शकते. वीजनिर्मिती केंद्रांना कोळशाचा तुटवडा भासणार नाही आणि ब्लॅकआउट होणार नाही याची काळजी घेतली जात आहे.

रेल्वे वाहतूक हा प्राधान्याचा मार्ग बनला आहे

अधिकृत आकडेवारीनुसार, 2016-17 मध्ये रेल्वेने दररोज केवळ 269 कोळशाचे रेक लोड केले. 2017-18 आणि 2018-19 मध्ये यामध्ये वाढ करण्यात आली होती, परंतु पुढील दोन वर्षांमध्ये दररोज लोडिंग 267 रेकपर्यंत कमी झाले. गेल्या वर्षी त्यात वाढ करून 347 रेक प्रतिदिन करण्यात आले आणि 28 एप्रिलपर्यंत कोळसा भरलेल्या रेकची संख्या दररोज 400-405 इतकी होती. अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे की यावर्षी कोळशाच्या मागणीत अभूतपूर्व वाढ झाली आहे आणि त्यासाठी रेल्वे हे वाहतुकीचे प्राधान्य साधन राहिले आहे. (हे देखील वाचा: Prashant Kishor: प्रशांत किशोर यांचा काँग्रेस प्रवेश नाही, पक्षाच्या वरिष्ठ नेत्याने ट्विटरद्वारे दिली माहिती)

रेल्वेने अनेक पावले उचलली आहेत

देशातील सुमारे 70% वीज निर्मितीसाठी कोळशाचा वापर केला जातो. कोळशाचे लोडिंग आणि वाहतूक वाढवण्यासाठी रेल्वेने अनेक पावले उचलली आहेत, ज्यामध्ये भारतीय रेल्वे आणि फ्रेट कॉरिडॉर नेटवर्क (दोन्ही मार्गांवर लांब पल्ल्याच्या गाड्या चालवल्या) च्या लोडिंग आणि अनलोडिंग पॉईंट्सवरील सर्व कोळशाच्या रेकच्या इंटरसेप्शनचे सखोल निरीक्षण समाविष्ट आहे.