Indian Cobra | (Photo Credit: Archived, edited, representative images)

इन्स्टाग्रामवर 'थेअरअल्टारझन' म्हणून ओळखले जाणारे कथीत अमेरिकन विदेशी प्राणी तज्ञ मायकेल होल्स्टन (Michael Holston) यांच्यावर नवी मंबई पोलिसांनी (Navi Mumbai Police) वन्यजीव संरक्षण (Wildlife Protection) कायद्यान्वये गुन्हा दाखल केला आहे. मुंबई येथील वन्यजीव आणि प्राणीमित्र आनंद मोहिते यांनी ही दाखल केली होती. नवी मुंबईतील घणसोली येथील वनक्षेत्राजवळ संरक्षित इंडियन कोब्रा (), इंडियन रॉक पायथॉन (Indian Rock Python) सापांच्या प्रजाती बेकायदेशीररित्या हाताळल्याचा त्यांच्यावर आरोप आहे. गुन्हा दाखल झालेल्यांमध्ये मायकेल होल्स्टन यांच्यासह आणखी दोन परदेशी प्रभावकांची महाराष्ट्र वन विभागाकडे औपचारिक तक्रार दाखल करण्यात आली आहे.

प्राणीमित्राकडून तक्रार

मुंबई येथील वन्यजीव आणि प्राणीमित्र आनंद मोहिते यांनी दाखल केलेल्या तक्रारीमध्ये, होल्स्टन आणि इंडोनेशियन प्रभावक मिकेल अपारिसियो यांच्यावर भारतीय चष्मा असलेला कोब्रा आणि भारतीय रॉक अजगर (Indian Rock Python) हाताळून वन्यजीव संरक्षण कायदा, 1972 चे उल्लंघन केल्याचा आरोप केला होता. महत्त्वाचे म्हणजे तक्रारीत उल्लेख करण्यात आलेले दोन्ही साप (त्यातील एक अजगर) दोन्ही संरक्षित प्रजाती म्हणून गणल्या जातात. मोहिते यांनी आपल्या तक्रारीत आरोप केला आहे की, ही घटना 14 किंवा 15 मार्च रोजी घडली होती आणि त्यात केवळ परदेशी प्रभावकच नाही तर मुंबई आणि नवी मुंबईतील अनेक हौशी सर्पप्रेमींचाही समावेश होता. त्यांनी सर्व संबंधित पक्षांवर कायदेशीर कारवाई करण्याची मागणी केली. 'मी नवी मुंबईतील मॅन्ग्रोव्ह सेलच्या रेंज फॉरेस्ट ऑफिसमध्ये तक्रार दाखल केली आहे, ज्यामध्ये प्रभावक आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांविरुद्ध कठोर कारवाई करण्याची मागणी केली आहे,'असे मोहिते यांनी मिड-डेशी बोलताना सांगितले. (हेही वाचा, Python Illegal Handling: अजगर बेकायदेशीपणे हाताळणे महागात, भायखळा येथून एकास अटक)

प्रभावकांच्या वर्तनामुळे वन्यजीव सुरक्षेबाबत चिंता

इंस्टाग्रामवर 1.31 कोटी फॉलोअर्स असलेले होल्स्टन वारंवार वन्यजीव सामग्री शेअर करतात, परंतु भारतातील संरक्षित प्रजातींशी त्यांच्या अलीकडील कृतीमुळे संवर्धनवादी आणि कायदेशीर अधिकाऱ्यांमध्ये गंभीर चिंता निर्माण झाली आहे. महाराष्ट्र वन विभाग तक्रारीचा आढावा घेईल आणि घटनेची चौकशी सुरू करेल अशी शक्यता आहे. दोषी आढळल्यास, प्रभावक आणि इतरांना भारताच्या वन्यजीव कायद्यांतर्गत कायदेशीर कारवाईला सामोरे जावे लागू शकते.

वन्यजीव संरक्षण कायदा (Wildlife Protection Act of 1972) हा भारत सरकारने देशातील वन्यजीव आणि त्यांच्या अधिवासांचे रक्षण करण्यासाठी बनवलेला एक महत्त्वाचा कायदा आहे. त्याचे प्राथमिक उद्दिष्ट वन्य प्राणी, पक्षी आणि वनस्पतींचे संरक्षण सुनिश्चित करणे आहे, ज्यामध्ये पर्यावरणीय आणि पर्यावरणीय संतुलन राखण्यावर विशेष लक्ष केंद्रित करण्यात आले  आहे.