Arrest | Representational Image | (Photo Credits: Pixabay)

पुणे शहर पोलिसांच्या (Pune Police) गुन्हे शाखेने शहरात ऑक्सिटोसिन हार्मोनची अवैध विक्री (Illegal sale of the hormone oxytocin) करणाऱ्या संघटित रॅकेटचा (Racket) पर्दाफाश केला आहे. पोलिसांनी अवैध बाजारात 53 लाख रुपयांपेक्षा जास्त किमतीच्या ऑक्सिटोसिनच्या बाटल्या आणि ampoules मोठ्या प्रमाणात असलेले सुमारे 290 बॉक्स जप्त केले आहेत. पाच जणांना अटक केली आहे. या रॅकेटच्या पुरवठा आणि वितरण साखळीचीही समन्वित चौकशी सुरू करण्यात आली आहे. विशेष म्हणजे, ऑक्सिटोसिन हे मानवांसाठी एक महत्त्वाचे संप्रेरक आहे कारण ते पुनरुत्पादन, बाळंतपण आणि बाळाच्या जन्मानंतरच्या क्रियाकलापांमध्ये भूमिका बजावते.

2018 मध्ये, केंद्र सरकारच्या आरोग्य आणि कुटुंब कल्याण मंत्रालयाने घरगुती वापरासाठी ऑक्सिटोसिन फॉर्म्युलेशनचे उत्पादन केवळ सार्वजनिक क्षेत्रासाठी प्रतिबंधित केले. तसेच ऑक्सिटोसिन आणि त्याच्या फॉर्म्युलेशनच्या आयातीवर बंदी घातली आहे. वैज्ञानिक डेटाचा अभाव आणि मानवांमध्ये त्याच्या वैद्यकीय वापरासाठी हार्मोनच्या गंभीरतेचा हवाला देऊन सरकारने घातलेल्या निर्बंधाला त्या वेळी कायदेशीररित्या आव्हान देण्यात आले होते.

गुन्हे शाखेच्या अंमली पदार्थ विरोधी कक्षाला शनिवारी गुप्त माहिती मिळाली की, काही व्यक्ती पुणे आणि परिसरातील पशुपालकांना ऑक्सिटोसिनच्या बाटल्या आणि अँप्युल्स विकत आहेत. लोहेगाव येथील कलवड वस्ती येथील एका शेडमधून हे रॅकेट कार्यरत होते.गुन्हे शाखेचे अधिकारी आणि एफडीएच्या अधिकाऱ्यांनी शनिवारी दुपारी छापा टाकला आणि कारवाईचा तपशील रविवारी प्रसारमाध्यमांसोबत शेअर केला. हेही वाचा Fire at Diva Dumping Ground in Thane: ठाण्यातील दिवा डम्पिंग ग्राऊंडला भीषण आग

त्यावेळी अटक करण्यात आलेल्या पाच जणांची नावे समीर कुरेशी, कलवड वस्ती येथील रहिवासी असून तो मूळचा उत्तर प्रदेशातील मेरठचा आहे; बिश्वजीत सुधांशू जाना, 44, आणि मंगल काननलाल गिरी, 29, दोघेही पश्चिम बंगालमधील पूर्व मेदिनीपूर जिल्ह्यातील; सत्यजीत महेशचंद्र मोंडल, 22, आणि श्रीमंता मनोरंजन हलदर, 32, दोघेही पश्चिम बंगालमधील दक्षिण 24 परगणा जिल्ह्यातील.

आम्ही ऑक्सिटोसिनच्या 289 पेट्या जप्त केल्या आहेत, त्यापैकी 63 बॉक्समध्ये प्रत्येकी 100 मोठ्या कुपी ऑक्सिटोसिन, 33 बॉक्समध्ये प्रत्येकी 200 कुपी वेगवेगळ्या आकाराच्या ऑक्सिटोसिनच्या होत्या आणि उर्वरित बॉक्समध्ये ऑक्सिटोसिनच्या छोट्या कुपी आणि ampoules होते.

आम्ही ऑक्सिटोसिनचे इतर फॉर्म्युलेशन देखील जप्त केले आहेत. बेकायदेशीर बाजारात बाटलीबंद ऑक्सिटोसिन आणि इतर पदार्थांची अंदाजे किंमत 53 लाख रुपये आहे. आम्ही आता या रॅकेटर्सच्या पुरवठा आणि वितरण साखळीचा तपास करत आहोत, असे तपासाचा भाग असलेल्या गुन्हे शाखेच्या अधिकाऱ्याने सांगितले.

पोलिसांनी भारतीय दंड संहिता कलम 328 (विषाद्वारे दुखापत करणे), 420 (फसवणूक आणि अप्रामाणिकपणे मालमत्तेची डिलिव्हरी करणे), 175 (लोकसेवकाला कागदपत्र सादर करण्यास प्रवृत्त करणे), 272 सह प्राण्यांवर क्रूरता प्रतिबंधक कायदा लागू केला आहे. (विक्रीच्या उद्देशाने अन्न किंवा पेयाची भेसळ) आणि 274 (औषधांमध्ये भेसळ).