Indian Railway ने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी तिकीट सवलत स्थगित केल्याने मिळाला अधिक महसूल, पहा आकडेवारी
ज्यात सुमारे 4.6 कोटी पुरुष, 3.3 कोटी महिला आणि 18,000 ट्रान्सजेंडर आहेत.
रेल्वेने 2022-23 मध्ये ज्येष्ठ नागरिक (Senior citizens) प्रवाशांकडून त्यांना देण्यात आलेली सवलत रद्द करून सुमारे ₹2,242 कोटींचा अतिरिक्त महसूल मिळवला आहे, असे RTI उत्तरात आढळून आले आहे. राष्ट्रीय वाहतूकदाराने 20 मार्च 2020 दरम्यान ₹ 1,500 कोटी पेक्षा जास्त उत्पन्न केले होते.
जेव्हा कोविड महामारीच्या प्रारंभानंतर सहाय्य निलंबित करण्यात आले होते आणि 31 मार्च 2022. मध्य प्रदेशातील चंद्रशेखर गौर यांनी दाखल केलेल्या माहितीच्या अधिकाराच्या (RTI) प्रश्नाला उत्तर देताना, रेल्वेने म्हटले आहे की 1 एप्रिल 2022 ते 31 मार्च 2023 या कालावधीत सुमारे आठ कोटी ज्येष्ठ नागरिकांना सवलत दिली नाही. ज्यात सुमारे 4.6 कोटी पुरुष, 3.3 कोटी महिला आणि 18,000 ट्रान्सजेंडर आहेत. हेही वाचा Rape Complaint Against Husband: पत्नीने लग्नापूर्वी पतीविरुद्ध बलात्काराची तक्रार दिल्यानंतर पतीने अटकपूर्व जामिनासाठी सर्वोच्च न्यायालयात घेतली धाव
या कालावधीत ज्येष्ठ नागरिक प्रवाशांकडून एकूण महसूल ₹5,062 कोटी आहे ज्यामध्ये सवलतीच्या स्थगितीमुळे मिळालेल्या अतिरिक्त ₹2,242 कोटींचा समावेश आहे, RTI उत्तरानुसार. रेल्वेसाठी, ज्येष्ठ नागरिकांच्या भाड्यातून मिळणारी कमाई स्थिर गतीने वाढली आहे. 20 मार्च 2020 ते 31 मार्च 2022 दरम्यान, रेल्वेने 7.31 कोटी ज्येष्ठ नागरिक प्रवाशांना सवलत दिली नाही.
यामध्ये 60 वर्षे आणि त्याहून अधिक वयाचे 4.46 कोटी पुरुष प्रवासी, 58 वर्षांवरील 2.84 कोटी महिला प्रवासी आणि 8,310 ट्रान्सजेंडर लोकांचा समावेश आहे. 2020-22 मध्ये ज्येष्ठ नागरिक प्रवाशांकडून एकूण महसूल ₹3,464 कोटी होता जो त्यांना सवलती दिल्या असत्या तर त्यापेक्षा ₹1,500 कोटी अधिक होता. 2022-23 या आर्थिक वर्षात रेल्वेने पुरुष ज्येष्ठ नागरिक प्रवाशांकडून ₹2,891 कोटी, महिला प्रवाशांकडून ₹2,169 कोटी आणि ट्रान्सजेंडर्सकडून ₹1.03 कोटी कमावले.
महिला ज्येष्ठ नागरिक प्रवासी 50 टक्के सवलतीसाठी पात्र आहेत, तर पुरुष आणि ट्रान्सजेंडर सर्व वर्गांमध्ये 40 टक्के सवलत घेऊ शकतात. सवलतीचा लाभ घेण्यासाठी महिलेची किमान वयोमर्यादा 58 वर्षे आहे, तर पुरुषांसाठी ती 60 आहे. देशात कोरोना व्हायरस (साथीचा रोग) सर्व देशभर (किंवा खंडभर) पसरल्यानंतर मार्च 2020 पासून स्थगित करण्यात आलेल्या सवलती आजपर्यंत स्थगित आहेत. हेही वाचा GST Collection: एप्रिल 2023 मध्ये जीएसटी कलेक्शनने मोडले सर्व विक्रम; 1.87 लाख कोटी रुपयांचा महसूल संकलित
2020 आणि 2021 च्या काही भागांमध्ये ट्रेन सेवा निलंबित राहिल्या असताना, सेवा सामान्य झाल्यामुळे सवलतींची मागणी वाढू लागली. गेल्या दोन दशकांमध्ये, अनेक समित्यांनी त्यांच्या मागे घेण्याची शिफारस केल्यामुळे रेल्वेच्या सवलती हा खूप चर्चेचा विषय बनला आहे. याचा परिणाम म्हणून जुलै 2016 मध्ये रेल्वेने वृद्धांसाठी ही सवलत ऐच्छिक केली.
अधिकृत आकडेवारीनुसार, विविध प्रकारच्या प्रवाशांना सुमारे 53 प्रकारच्या सवलती दिल्याने राष्ट्रीय वाहतूकदारावर दरवर्षी सुमारे ₹2,000 कोटींचा मोठा बोजा पडतो. ज्येष्ठ नागरिकांची सवलत ही रेल्वेने दिलेल्या एकूण सवलतींपैकी सुमारे 80 टक्के आहे.अलीकडेच, सर्वोच्च न्यायालयाने ज्येष्ठ नागरिकांसाठी रेल्वे तिकीट दरात सवलत पुनर्संचयित करण्याची मागणी करणारी याचिका फेटाळली.