New Degree In Marriage: घटत्या जन्मदराच्या पार्श्वभूमीवर चिनी विद्यापीठाने जाहीर केली 'विवाह' विषयातील नवीन पदवी

New Degree In Marriage: चीन (China) च्या सकारात्मक विवाह आणि कौटुंबिक संस्कृतीला (Positive Marriage and Family Culture) चालना देण्यासाठी, देशाच्या नागरी व्यवहार विद्यापीठाने (Civil Affairs University) अलीकडेच विवाहावर केंद्रित एक नवीन पदवीपूर्व कार्यक्रम जाहीर केला आहे, ज्याला 'विवाह सेवा आणि व्यवस्थापन' (Marriage Services and Management) असं नाव देण्यात आलं आहे. हा कार्यक्रम अशा वेळी जाहीर करण्यात आला आहे जेव्हा चीनमध्ये नवजात जन्मदरामध्ये घट होत आहेय ज्याचा विवाह दर घटण्याशी संबंधित आहे, असे इंडिपेंडंटने वृत्त दिले आहे. राज्य माध्यमांच्या मते, बीजिंग संस्थेत या सप्टेंबरपासून सुरू होणाऱ्या पदवीधर कार्यक्रमाचे उद्दिष्ट व्यावसायिकांना लग्नाशी संबंधित उद्योग आणि संस्कृती विकसित करण्यासाठी तयार करणे आहे. विद्यापीठाचे उपाध्यक्ष झाओ होंगगँग यांनी स्थानिक मीडियाला सांगितले की, या कार्यक्रमासाठी विद्यार्थ्यांची नोंदणी या सप्टेंबरपासून सुरू होईल आणि या अंतर्गत 2024 मध्ये 12 प्रांतांमध्ये 70 पदवीधर विद्यार्थ्यांची भरती केली जाईल.

विवाह-संबंधित उद्योग आणि संस्कृती विकसित करण्यासाठी आणि चीनच्या सकारात्मक विवाह आणि कौटुंबिक संस्कृतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी व्यावसायिकांना तयार करणे हा या कार्यक्रमाचा उद्देश आहे. कार्यक्रमात कौटुंबिक समुपदेशन, उच्च श्रेणीतील विवाह नियोजन आणि मॅचमेकिंग उत्पादनांचा विकास यासारख्या विषयांचा समावेश असेल. कार्यक्रमाच्या पदवीधरांना उद्योग संघटना, मॅचमेकिंग एजन्सी, विवाह सेवा कंपन्या आणि विवाह आणि कुटुंब समुपदेशन संस्थांमध्ये करिअरच्या संधी असतील. (हेही वाचा - Marriage Between Hindu-Muslim Not Valid: हिंदू-मुस्लिम यांच्यातील विवाह मुस्लिम कायद्यानुसार वैध नाही; मध्य प्रदेश उच्च न्यायालयाने आंतरधर्मीय जोडप्यांना पोलिस संरक्षण देण्यास दिला नकार)

विशेषतः, जन्मदरात सतत घट होत असल्यामुळे चीनची लोकसंख्या सलग दुस-या वर्षी घटली आहे. 2016 मध्ये एक-मुलीचे धोरण शिथिल करून आणि 2021 पासून जोडप्यांना तीन अपत्ये जन्माला घालण्याची परवानगी देऊनही, लग्नाचे प्रमाण कमी होत चालले आहे. हा ट्रेंड जवळपास एक दशक चालू आहे, तर 2022 मध्ये विवाहांमध्ये विक्रमी घट झाली. परिणामी, 2016 पासून जन्मदर निम्मा झाला आहे, 2023 मध्ये अत्यंत खालच्या पातळीवर पोहोचला आहे. (हेही वाचा -Kanyadaan Not Necessary For Hindu Marriage: हिंदू विवाह सोहळ्यासाठी 'कन्यादान' आवश्यक नाही, सप्तपदी महत्वाची- High Court)

चीनमधील आर्थिक मंदी हे तरुणांमधील लग्नाचे प्रमाण कमी होण्यामागे एक महत्त्वाचे कारण असल्याचे दिसते. नोकरीची सुरक्षितता आणि आर्थिक स्थैर्याबद्दलच्या वाढत्या चिंतेमुळे, अनेक तरुण लग्न करण्यास कचरतात. देशाच्या मंदावलेल्या अर्थव्यवस्थेमुळे नोकरीच्या संधी कमी झाल्या आहेत, कमी वेतन आणि ग्राहकांचा आत्मविश्वास कमी झाला आहे, ज्यामुळे तरुण प्रौढांना लग्न करून कुटुंब सुरू करण्यासाठी आर्थिकदृष्ट्या तयार वाटणे आव्हानात्मक बनले आहे. याव्यतिरिक्त, राहणीमानाचा उच्च खर्च, ज्यात निवास आणि आरोग्य सेवा खर्च देखील विवाहास विलंब किंवा टाळण्यात योगदान देतात. (हेही वाचा: HC on Cruelty: 'पतीची कोणतीही चूक नसताना पत्नीने सारखे घर सोडून जाणे ही क्रूरता'; Delhi High Court ने मंजूर केला घटस्फोट)

चीनच्या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म Weibo वर अनेक यूजर्सनी या घोषणेची खिल्ली उडवत आपल्या प्रतिक्रिया दिल्या आहेत. एका वापरकर्त्याने लिहिले आहे - सरकारी मालकीची विवाह संस्था सुरू करण्याची वेळ आली आहे. तर दुसऱ्याने लिहिले आहे, पदवीनंतर हा विषय शिकणे म्हणजे बेरोजगारी होय.