Ax4-docks at ISS (Photo/Ax$0)

Axiom 4 (Ax-4) मोहीम अंतर्गत SpaceX Dragon अंतराळयानाने गुरुवारी (26 जून) नियोजित वेळेपेक्षा आधी आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाशी (ISS) यशस्वीरीत्या संपर्क साधला. हार्मनी मॉड्यूलच्या अंतराळ-मुखी बंदरावर भारतीय वेळेनुसार दुपारी 4:05 वाजता स्वायत्त डॉकिंग पूर्ण झाले, जे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ सहकार्यासाठी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. नासा फ्लाइट इंजिनिअर्स अँनी मॅकक्लेन आणि निकोल आयर्स यांनी ड्रॅगनच्या स्वयंचलित दृष्टिकोन आणि डॉकिंगचे बारकाईने निरीक्षण केले. सात सदस्यांच्या एक्सपिडीशन 73 टीमने अ‍ॅक्स-४ क्रूचे स्वागत केले आणि औपचारिक सुरक्षा ब्रीफिंग सुरू केले.

अ‍ॅक्स-4 मिशनमध्ये चार अंतराळवीरांचा आंतरराष्ट्रीय क्रू समाविष्ट आहे. या मोहिमेत माजी NASA अंतराळवीर पेगी व्हिट्सन, ISRO चे ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला, ESA (युरोपियन स्पेस एजन्सी) चे स्लावोश उजनस्की-विश्न्येव्हस्की (पोलंड) आणि टिबॉर कापू (हंगेरी) हे सहभागी आहेत. 25 जून रोजी दुपारी 12 वाजता IST SpaceX Falcon 9 रॉकेटद्वारे NASA च्या Kennedy Space Center येथील Launch Complex 39A वरून हे अंतराळवीर प्रक्षेपित झाले. ही मोहीम अनेक कारणांमुळे ऐतिहासिक ठरली आहे. ISRO चा अंतराळवीर प्रथमच ISS वर पोहोचला असून ही NASA आणि ISRO यांच्यातील संयुक्त भागीदारीचा भाग आहे. त्याचबरोबर पोलंड आणि हंगेरीचे अंतराळवीरही प्रथमच ISS वरील वास्तव्यासाठी गेले आहेत. (हेही वाचा, Axiom-4 Mission Delayed: शुभांशू शुक्ला यांना घेऊन जाणारे अ‍ॅक्सिओम-4 मिशन पुन्हा लांबणीवर; नासा लवकरच निश्चित करणार नवीन प्रक्षेपणाची तारीख)

अंतराळातून थेट संवाद साधताना, मिशन पायलट ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला (Shubhanshu Shukla) यांनी प्रक्षेपणाच्या अनुभवावर विचार केला. माझ्या सहकारी अंतराळवीरांसोबत इथे येऊन मला खूप आनंद झाला आहे. हा एक रोमांचक अनुभव आहे. काल मी 30 दिवसांच्या क्वारंटाइननंतर लॉन्चपॅडवरील कॅप्सूल ‘ग्रेस’ मध्ये बसलो होतो, तेव्हा मला फक्त एवढंच वाटत होतं: चला, उड्डाण करा. जेव्हा उड्डाण झाले तेव्हा ते काही तरी वेगळंच होतं. तुम्ही सीटमध्ये मागे झटका खात बसता आणि अचानक सगळं शांत होतं – तुम्ही शून्यात तरंगत असता आणि ते एक जादुई क्षण असतो.  (हेही वाचा -Axiom 4 Mission Delay: भारताचा पहिला गगनयात्री ISS कडे जाण्याची मोहीम लांबणीवर; नेमके कारण काय?)

Ax-4 चमू ISS वर 14 दिवसांपर्यंत राहणार असून विज्ञान, जनजागृती आणि व्यावसायिक प्रयोगांमध्ये सहभागी होणार आहे. Axiom Space ची ही आतापर्यंतची सर्वाधिक संशोधन-केंद्रित मोहीम आहे. NASA आणि ISRO यांच्यातील संयुक्त प्रयोगांमध्ये स्नायूंच्या पुनरुत्पादनाचा अभ्यास, खाण्यायोग्य मायक्रोअल्गींची वाढ, जलीय सूक्ष्मजीवांचे शून्य गुरुत्वात अस्तित्व टिकवणे, तसेच मायक्रोग्रॅव्हिटीमध्ये डिजिटल डिस्प्लेवरील मानवी प्रतिक्रिया यांचा समावेश आहे. Ax-4 मोहिमेची यशस्वी सुरुवात ही जागतिक अंतराळ सहकार्याचे प्रतिक असून, भारतासारख्या देशांसाठी आंतरराष्ट्रीय पातळीवरील भागीदारीची नवीन दिशा दाखवत आहे.