प्रातिनिधिक प्रतिमा (Photo credit : Toptamilnews)

26 जानेवारी 2014 रोजी सुरू झालेल्या महाराष्ट्र आपत्कालीन वैद्यकीय सेवा (Emergency Medical Services), सामान्यत: डायल 108 प्रकल्प म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या सेवांचा आतापर्यंत 81 लाखांहून अधिक रुग्णांनी लाभ घेतला आहे, असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. या उपक्रमाच्या स्थापनेपासून नऊ वर्षांनी, डायल 108 प्रकल्प रस्ते अपघातात बळी पडलेल्या 4.8 लाख लोकांसाठी जीवनदायी ठरला आहे. राष्ट्रीय आरोग्य अभियान, महाराष्ट्र सरकार द्वारे स्थापित आणि BVG India Ltd द्वारे संचालित - या प्रकल्पाचे उद्दिष्ट वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीत रूग्णवाहिकेद्वारे (Ambulance) पूर्व-रुग्णालयात सेवा पुरवून मृत्यू आणि विकृती कमी करणे हे आहे.

ही सेवा विनामूल्य आहे आणि पुण्यातील केंद्रीकृत कॉल सेंटरसह 937 रुग्णवाहिकांच्या ताफ्याचा समावेश आहे. टोल फ्री क्रमांक 108 संपूर्ण महाराष्ट्रात उपलब्ध आहे. पुणे स्थित केंद्रीकृत नियंत्रण कक्ष कॉलरकडून रुग्णाचे नाव, पत्ता आणि वैद्यकीय माहितीसह आवश्यक माहिती काढून घेते आणि जवळच्या 108 रुग्णवाहिका संबंधित रुग्णाला पाठवते. हेही वाचा Online Fraud: अमरावती मध्ये व्यावसायिकाच्या 3 अकाऊंटमधून विना OTP, QR Code Scan करता 5 लाख 74 हजार उडाले

बीव्हीजी महाराष्ट्र इमर्जन्सी मेडिकल सर्व्हिसेसचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी डॉ. ज्ञानेश्वर शेळके यांनी सांगितले की, नऊ वर्षांच्या कालावधीत 108 रुग्णवाहिकांनी 47 लाखांहून अधिक वैद्यकीय प्रकरणे, 14.55 लाख गर्भवती महिला, 71,840 अत्याचार प्रकरणे, 25,912 बळींची तपासणी केली आहे. जळलेल्या जखमा, 39,738 हृदयविकाराच्या घटना. रुग्णवाहिका सेवेने 1.5 लाखांहून अधिक लोकांपर्यंत पोहोचले ज्यांना खाली पडल्यामुळे दुखापत झाली आणि जवळजवळ दोन लाख विषबाधा झाले.

पुणे स्थित केंद्रीकृत नियंत्रण कक्ष, ज्याला इमर्जन्सी रिस्पॉन्स सेंटर म्हणूनही ओळखले जाते, हे संपूर्ण महाराष्ट्रातील कॉलर्सकडून माहिती गोळा करण्यासाठी आणि गरजू रुग्णांना रुग्णवाहिका पाठवण्यासाठी एक आधुनिक वैद्यकीय कॉल सेंटर आहे.  आपत्कालीन प्रतिसाद केंद्र 24×7 कार्यरत आहे आणि 200 हून अधिक प्रशिक्षित कर्मचारी आहेत. डॉ. शेळके यांनी निदर्शनास आणून दिले की प्रतिसाद केंद्रामध्ये प्रभावी आणि अचूक डिस्पॅचसाठी सर्व आधुनिक तंत्रज्ञान आहे. हेही वाचा Bharat Jodo Yatra ची सांगता Srinagar मधील कॉंग्रेस कार्यालयावर तिरंगा फडकवत; Priyanka Gandhi Vadra,Mallikarjun Kharge यांची उपस्थिती (Watch Video)

ज्यामध्ये सीएडी प्रणाली, जीपीएस आणि जीआयएस प्रणालीचे एकत्रीकरण, व्हॉईस लॉगर सिस्टम, डेटा मॅनेजमेंट सिस्टीम यासह "व्हॉट्स 3 वर्ड्स" सारख्या नवीन तंत्रज्ञानाचा समावेश आहे. कोणत्याही दिवशी कंट्रोल रूमला जवळपास 7,500 कॉल येतात. इमर्जन्सी रिस्पॉन्स सेंटरचे राज्यभरातील पोलीस आणि अग्निशमन नियंत्रण कक्षांमध्ये एकत्रीकरण करण्यात आले आहे. तसेच रुग्णवाहिकांमध्ये डॉक्टर आणि ड्रायव्हर्सचे मोबाईल अॅप्लिकेशन्स समाकलित केले आहेत केस बंद करणे आणि फील्ड कर्मचार्‍यांसह थेट प्रेषण माहिती सामायिक करणे.

रीअल-टाइम डॅशबोर्ड भागधारकांसाठी देखील उपलब्ध आहे, डॉ शेळके म्हणाले. डॉक्टरांना रुजू होण्यापूर्वी सिम्बायोसिसमध्ये 18 दिवसांचे प्रशिक्षण घ्यावे लागते, त्यानंतर नियमित रीफ्रेशर कोर्स करावे लागतात. सध्या, एमईएमएसमध्ये 3,200 डॉक्टर्स आणि 2,600 ड्रायव्हर रुग्णवाहिकांवर आहेत. अलीकडेच, आम्ही महामार्गावरील आपत्कालीन परिस्थितीत सेवा देण्यासाठी बाळासाहेब ठाकरे समृद्धी महामार्ग आपत्कालीन प्रतिसादासाठी एक ताफा जोडला आहे. हेही वाचा  Maharashtra Weather Update: पुढील चार ते पाच दिवस मध्य महाराष्ट्रासह मराठवाड्यातील काही भागांत अवकाळी पावसाचा इशारा

चारचाकी रुग्णवाहिकांव्यतिरिक्त, आम्ही मुंबई , ठाणे, गडचिरोली आणि अमरावतीमधील मेळघाट येथे 30 बाईक रुग्णवाहिका चालवतो. या बाईक रुग्णवाहिका प्रथम प्रतिसाद देणारी वाहने म्हणून काम करतात आणि चारचाकी रुग्णवाहिका पाठवता येत नाही अशा ठिकाणी वापरण्यास सोयीस्कर आहेत. खोल आदिवासी भागात या रुग्णवाहिका कमी वेळेत पोहोचू शकतात, डॉ शेळके पुढे म्हणाले.