Nitin Gadkari

केंद्रीय रस्ते वाहतूक आणि महामार्ग मंत्री नितीन गडकरी (Nitin Gadkari) यांनी नाशिक (Nashik) येथे 2027 मध्ये होणाऱ्या सिंहस्थ कुंभमेळ्याच्या (Simhastha Kumbh Mela) तयारीसाठी, महत्त्वपूर्ण रस्ते प्रकल्पांना तत्त्वतः मंजुरी दिली. या प्रकल्पांमध्ये नाशिकसाठी नवीन रिंग रोड आणि नाशिक-त्र्यंबकेश्वर रस्त्याचे सहा मार्गिकांमध्ये रूपांतर यांचा समावेश आहे. या निर्णयामुळे कुंभमेळ्यादरम्यान लाखो भाविकांच्या अपेक्षित गर्दीला सामावून घेण्यासाठी आणि वाहतूक व्यवस्थापन सुधारण्यासाठी मजबूत पायाभूत सुविधा निर्माण होणार आहेत. महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांच्या नेतृत्वाखाली नागपूर येथे झालेल्या उच्चस्तरीय बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला.

सिंहस्थ कुंभमेळ्याची पार्श्वभूमी-

सिंहस्थ कुंभमेळा हा प्रत्येक 12 वर्षांनी नाशिक आणि त्र्यंबकेश्वर येथे आयोजित केला जाणारा एक भव्य धार्मिक सोहळा आहे. 2027 मधील हा कुंभमेळा 31 ऑक्टोबर 2026 रोजी त्र्यंबकेश्वर आणि नाशिकच्या रामकुंड येथे ध्वजारोहणाने सुरू होईल आणि 24 जुलै 2028 रोजी ध्वज उतरवण्याने समाप्त होईल. यावेळी लाखो भाविक आणि पर्यटक नाशिकला भेट देतील, ज्यामुळे शहराच्या पायाभूत सुविधांवर मोठा ताण येईल.

याधीच्या 2015 च्या कुंभमेळ्याच्या तुलनेत यंदा 3 ते 4 पटीने जास्त गर्दी अपेक्षित आहे, असे पाणीपुरवठा आणि नाशिकचे पालकमंत्री गिरीश महाजन यांनी सांगितले. या आव्हानांना तोंड देण्यासाठी, मुख्यमंत्री फडणवीस यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांना केंद्रीय सहाय्यासाठी विनंती केली होती, ज्यामुळे गडकरी यांच्या अध्यक्षतेखाली ही बैठक झाली.

मंजूर प्रकल्पांचे तपशील-

नाशिकला जोडणाऱ्या रस्त्यांच्या आधुनिकीकरणासाठी आणि नवीन मार्गांच्या विकासासाठी गडकरी यांनी 8 ते 9 प्रमुख प्रकल्पांना मंजुरी दिली आहे. यापैकी काही प्रमुख प्रकल्प खालीलप्रमाणे आहेत:

नाशिक रिंग रोड: नाशिक शहराभोवती नवीन रिंग रोड बांधला जाईल, जो शहरातील वाहतूक कोंडी कमी करेल आणि कुंभमेळ्यादरम्यान भाविकांना जलद प्रवासाची सुविधा देईल. हा रिंग रोड जालालपूर येथून सुरू होऊन 60 किमी लांबीचा असेल, आणि तो शहराच्या बाहेरील वाहतूक व्यवस्थापनासाठी महत्त्वाचा ठरेल.

नाशिक-त्र्यंबकेश्वर सहा मार्गिका महामार्ग: नाशिक आणि त्र्यंबकेश्वर यांच्यातील विद्यमान रस्त्याचे सहा मार्गिकांमध्ये रूपांतर केले जाईल. हा मार्ग कुंभमेळ्यादरम्यान त्र्यंबकेश्वरला जाणाऱ्या भाविकांसाठी महत्त्वाचा आहे, आणि यामुळे प्रवास वेळ कमी होईल. या प्रकल्पाची अंदाजे किंमत 3,700 कोटी रुपये आहे.

द्वारका सर्कलचे पुनर्विकास: नाशिकमधील व्यस्त द्वारका सर्कलचा दोन टप्प्यांत पुनर्विकास केला जाईल. पहिला टप्पा कुंभमेळ्यापूर्वी आणि दुसरा टप्पा मेळ्यानंतर पूर्ण होईल. नवी मुंबईच्या कळंबोली जंक्शनच्या धर्तीवर हा प्रकल्प राबवला जाईल, ज्यामुळे वाहतूक कोंडी कमी होईल.

इतर प्रमुख मार्ग: नाशिकला मुंबई, पुणे, पालघर, धुळे, औरंगाबाद, अहिल्यानगर, आणि गुजरातमधील 8 प्रमुख मार्गांद्वारे जोडले जाते. या सर्व मार्गांचे रुंदीकरण आणि दुरुस्ती केली जाईल. या प्रकल्पांसाठी सुमारे 4,000 कोटी रुपये अतिरिक्त खर्च अपेक्षित आहे, आणि केंद्रीय निधी लवकरच उपलब्ध होईल.

प्रकल्पांची अंमलबजावणी-

या रस्ते प्रकल्पांच्या अंमलबजावणीसाठी तपशीलवार प्रकल्प अहवाल (DPR) लवकरच तयार केला जाईल, आणि बांधकाम 2 ते 3 महिन्यांत सुरू होण्याची शक्यता आहे. गडकरी यांनी रस्ते बांधकामाची गुणवत्ता आणि वेळेवर पूर्णत्व यावर विशेष भर दिला आहे. नाशिकच्या अंतर्गत रस्त्यांचे राष्ट्रीय महामार्गांशी जोडणी असलेले जाळे देखील सुधारले जाईल, ज्यामुळे शहरातील वाहतूक व्यवस्थापन अधिक कार्यक्षम होईल. रस्ते वाहतूक मंत्रालय आणि राष्ट्रीय महामार्ग प्राधिकरण (NHAI) यांच्या सहकार्याने हे प्रकल्प राबवले जातील. याशिवाय, कुंभमेळ्यापूर्वी रस्त्यांवर सीसीटीव्ही कॅमेरे, रस्ते सुरक्षा यंत्रणा, आणि आपत्कालीन सेवा सुविधा स्थापित केल्या जातील. (हेही वाचा: Mumbai Local Train Deaths: युद्धापेक्षा भयंकर! मुंबई लोकल ट्रेन प्रवासात 11 वर्षांमध्ये 29,000 हून अधिक मृत्यू; जीआरपी आरटीआयमध्ये धक्कादायक वास्तव)

दरम्यान, सिंहस्थ कुंभमेळा 2027 मध्ये अपेक्षित लाखो भाविकांसाठी हे रस्ते प्रकल्प महत्त्वपूर्ण ठरतील. सुधारित रस्ते जाळ्यामुळे भाविकांना सुरक्षित आणि जलद प्रवासाची सुविधा मिळेल, आणि वाहतूक कोंडीचे प्रमाण कमी होईल. रस्ते प्रकल्पांव्यतिरिक्त, 2027 च्या कुंभमेळ्यात एक महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक बदल होणार आहे. पारंपरिक ‘शाही स्नान’ ऐवजी यंदा प्रथमच ‘अमृत स्नान’ आयोजित केले जाईल. 1 जून 2025 रोजी आखाडा परिषद आणि कुंभमेळा आयोजकांच्या बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला. हा बदल कुंभमेळ्याचे आध्यात्मिक महत्त्व वाढवण्यासाठी आहे.