Bypoll Dates: वायनाड आणि नांदेड लोकसभा मतदारसंघांसह 48 विधानसभा पोटनिवडणुकांसाठी वेळापत्रक जाहीर
निवडणूक आयोगाच्या घोषणेनुसार, महाराष्ट्र आणि झारखंड निवडणुकांबरोबरच 48 विधानसभा आणि 2 लोकसभेच्या जागांसाठी पोटनिवडणूक नोव्हेंबर 2024 मध्ये दोन टप्प्यात होणार आहे.
भारतीय निवडणूक आयोगाने (Election Commission) आज (15 ऑक्टोबर) महाराष्ट्र आणि झारखंड राज्यांसाठी विधानसभा निवडणूक (Jharkhand Assembly Elections) कार्यक्रम जाहीर केला. त्यासोतबच देशभरातील लोकसभा आणि विधानसभा पोटनिवडणुकांसाठीही (Bypolls 2024) कार्यक्रम जाहीर केला. त्यामुळे नांदेड आणि वायनाड लोकसभा मतदारसंघासह विधानसभेच्या 47 जागांसाठी पोटनिवडणूक पार पडत आहे. निवडणूक आयोगाने दिलेल्या माहितीनुसार, 13 नोव्हेंबर रोजी होणाऱ्या पोटनिवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यात झारखंड विधानसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्याच्या समांतर 47 विधानसभा मतदारसंघ आणि एका लोकसभा जागेसाठी मतदान होणार आहे. उर्वरित 1 विधानसभा मतदारसंघ, उत्तराखंडमधील केदारनाथ आणि महाराष्ट्रातील नांदेड लोकसभा मतदारसंघासाठी महाराष्ट्र राज्य निवडणुकीबरोबरच 20 नोव्हेंबर रोजी पोटनिवडणूक होणार आहे.
निवडणुकीच्या महत्त्वाच्या तारखा
उमेदवारी अर्ज भरण्याची शेवटची तारीख : 25 ऑक्टोबर
उमेदवारी अर्ज मागे घेण्याची अंतिम तारीख : 30 ऑक्टोबर
मतदानाची तारीख: 20 नोव्हेंबर
मतमोजणी : 23 नोव्हेंबर
वायनाड लोकसभा पोटनिवडणूक
दरम्यान, 13 नोव्हेंबर रोजी पोटनिवडणुकीसाठी जाणाऱ्या प्रमुख मतदारसंघांपैकी एक म्हणजे केरळमधील वायनाड लोकसभा मतदारसंघ. या मतदारसंघातून काँग्रेस नेते राहुल गांधी विजयी झाले होते. मात्र, ते आणखी एका लोकसभा मतदारसंघातून विजयी झाल्याने त्यांनी वायनाड मतदारसंघातून राजीनामा दिला. परिणामी रिक्त झालेल्या जागेसाठी पोटनिवडणूक पार पडत आहे. या जागेशाठी काँग्रेस प्रियंका गांधी वधेरा यांना मैदानात उतरविण्याची शक्यता आहे. (हेही वाचा, महाराष्ट्र विधानसभा निवडणूक 2024: मतदान तारीख, मतमोजणी आणि प्रक्रिया ECI द्वारे जाहीर)
नांदेड लोकसभा मतदारसंघ
अशोक चव्हाण यांचा मोठा प्रभाव असलेल्या या मतदारसंघात लोकसभा निवडणूक 2024 मध्ये त्यांना धक्का बसला. भाजप प्रवेश केलेल्या चव्हाण यांना हा मतदारसंघ राखता आला नाही. या ठिकाणी काँग्रेसचे वसंत चव्हाण विजयी झाले. मात्र, अल्पावधीतच त्यांचे आजारपणात निधन झाले. परिणामी रिक्त झालेल्या जागेवर आता पोटनिवडणूक जाहीर झाली आहे. (हेही वाचा, Maharashtra Vidhan Sabha Election Date: महाराष्ट्रात विधानसभा निवडणूक 20 नोव्हेंबरला; निकाल 23 नोव्हेंबरला)
उत्तर प्रदेश विधानसभा पोटनिवडणुकीसाठी भाजप-सपामध्ये चुरस
पोटनिवडणुकीसाठी 13 नोव्हेंबर रोजी मतदान होणाऱ्या 47 विधानसभा जागांपैकी 9 जागा उत्तर प्रदेशातील आहेत, जे सत्ताधारी भारतीय जनता पक्ष (भाजप) आणि विरोधी समाजवादी पक्ष (SP) या दोघांसाठीही महत्त्वपूर्ण राज्य आहे. या जागांमध्ये कटेहरी (आंबेडकर नगर), करहल (मैनपुरी), मीरापूर (मुझफ्फरनगर), गाझियाबाद, मझवान (मिर्झापूर), शिशामऊ (कानपूर शहर), खैर (अलीगढ), फुलपूर (प्रयागराज), मुरादाबाद (Moradabad) आणि कुंडारकी यांचा समावेश आहे .
उत्तर प्रदेशातील पोटनिवडणुका 2024 च्या लोकसभा निवडणुकीनंतर होत आहेत, जिथे सपा आणि काँग्रेसच्या नेतृत्वाखालील विरोधी आघाडी, इंडिया ब्लॉकने लक्षणीय लाभ मिळवला. समाजवादी पक्षाने 37 जागा जिंकल्या, तर काँग्रेसने 6 जागा जिंकल्या, ज्यामुळे राज्यात लक्षणीय पुनरुज्जीवन झाले. 2027 च्या उत्तर प्रदेश विधानसभा निवडणुकीसाठी सज्ज होत असताना, या पोटनिवडणुका सपा आणि भाजप या दोन्ही पक्षांसाठी लिटमस टेस्ट असण्याची अपेक्षा आहे.
दरम्यान, 2024 च्या सार्वत्रिक निवडणुकांनंतर निवडून आलेल्या आमदारांनी खासदार म्हणून पदे स्वीकारल्यानंतर उत्तर प्रदेशातील विधानसभेच्या अनेक जागा रिक्त झाल्या. समाजवादी पक्षाचे आमदार इरफान सोळंकी यांना अपात्र ठरवल्यामुळे शिशामऊ मतदारसंघात पोटनिवडणूक आवश्यक होती. सन 2022 च्या उत्तर प्रदेश विधानसभा निवडणुकीत समाजवादी पक्षाने या 10 पैकी 5 जागा जिंकल्या होत्या, ज्यात शिशामऊ, कटेहरी, करहल आणि कुंदरकी यांचा समावेश होता. भाजपशी युती करण्यापूर्वी भाजपने फुलपूर, गाझियाबाद आणि खैरमध्ये विजय मिळवला होता, तर निषाद पक्षाने मझवान जिंकले आणि आरएलडीने मीरापूर जिंकले.