Ahilyabai Holkar Jayanti 2025: अहिल्याबाई होळकर यांच्या जयंतीनिमित्त जाणून घ्या त्यांचा वारसा; भेट देऊ शकाल मध्य प्रदेश व महाराष्ट्रामधील 'ही' लोकप्रिय ठिकाणे

मराठा साम्राज्यातील होळकर घराण्याच्या राणी म्हणजे पुण्यश्लोक अहिल्याबाई होळकर (Punyashlok Ahilyabai Holkar). त्यांचे प्रशासकीय कौशल्य, धार्मिक कार्य, आणि सामाजिक सुधारणांसाठी त्या लोकप्रिय आहेत. त्यांचा जन्म 31 मे 1725 रोजी महाराष्ट्रातील अहमदनगर जिल्ह्यातील चोंडी गावात झाला. यंदा अहिल्याबाई होळकर यांची 300 वी जयंती (Ahilyabai Holkar Birth Anniversary) साजरी होत आहे. अहिल्याबाई यांनी मध्य प्रदेशच्या माहेश्वर येथे आपली राजधानी स्थापन केली आणि मध्य भारतातील माळवा प्रांतात 1767 ते 1795 पर्यंत राज्य केले. अहिल्याबाईंनी अनेक मंदिरे, घाट, धर्मशाळा, आणि पायाभूत सुविधांचे निर्माण केले, ज्यांचा वारसा आजही भारतभर दिसतो.

महाराष्ट्रातील मराठी पर्यटकांसाठी, विशेषतः इतिहासप्रेमी आणि धार्मिक प्रवाशांसाठी, अहिल्याबाईंच्या स्मृतींशी जोडलेली ठिकाणे भेट देणे म्हणजे त्यांच्या प्रेरणादायी जीवनाचा अनुभव घेणे होय. त्यांच्या जयंतीनिमित्त माहेश्वर, इंदूर, आणि इतर ठिकाणी अहिल्याबाईंशी संबंधित प्रमुख स्थळांचा घेतलेला आढावा.

माहेश्वर किल्ला आणि अहिल्या वाडा, माहेश्वर (मध्य प्रदेश):

माहेश्वर, नर्मदा नदीच्या काठावर वसलेले एक पवित्र शहर, अहिल्याबाईंची राजधानी होते. येथील माहेश्वर किल्ला, ज्याला होळकर किल्ला किंवा अहिल्या किल्ला म्हणतात, त्यांच्या कारकिर्दीचा केंद्रबिंदू होता. 1765 ते 1795 दरम्यान त्यांनी येथून प्रशासन चालवले. हा किल्ला मराठा स्थापत्यशैलीचा उत्कृष्ट नमुना आहे, ज्यामध्ये नाजूक कोरीव काम, खुले अंगण, आणि नर्मदेच्या दृश्यांनी नटलेली बाल्कनी आहे. माहेश्वर इंदूरपासून 95 किमी अंतरावर आहे.

अहिल्याबाई घाट, माहेश्वर:

माहेश्वरमधील नर्मदा नदीच्या काठावरील अहिल्याबाई घाट हे अहिल्याबाईंनी बांधलेले एक पवित्र स्थळ आहे. या घाटावर प्राचीन मंदिरे, शांत वातावरण, आणि नर्मदेचे सौंदर्य पर्यटकांना आकर्षित करते. दररोज संध्याकाळी 8 वाजता येथे नर्मदा आरती होते, जी पर्यटकांसाठी एक आध्यात्मिक अनुभव आहे. अहिल्याबाईंनी 1766 मध्ये सुरू केलेली लिंगार्चन पूजा आजही येथे होते, जिथे 11 ब्राह्मण दररोज 15,000 मातीचे शिवलिंग बनवून नर्मदेत विसर्जित करतात. ही पूजा सकाळी 8 ते 10 दरम्यान पाहता येते. घाटावरून नर्मदेत बोटिंग उपलब्ध आहे, ज्यामुळे किल्ला आणि मंदिरांचे सुंदर दृश्य दिसते.

काशी विश्वनाथ मंदिर, माहेश्वर:

माहेश्वर किल्ल्याच्या परिसरात असलेले काशी विश्वनाथ मंदिर अहिल्याबाईंनी 1786 मध्ये बांधले. वाराणसीतील काशी विश्वनाथ मंदिराच्या धर्तीवर बांधलेले हे मंदिर ‘गुप्त काशी’ म्हणून ओळखले जाते. येथील शिवलिंग आणि मंदिरातील नंदीच्या पुतळ्यावर कोरीव काम आहे, जे प्राचीन स्थापत्यशैली दर्शवते. (हेही वाचा: Ahilyabai Holkar Birth Anniversary 2025: येत्या 31 मे रोजी साजरी होणार पुण्यश्लोक अहिल्यादेवी होळकर यांची 300 वी जयंती; जाणून घ्या त्यांचा इतिहास, माहिती व कार्य)

अहिल्येश्वर मंदिर, माहेश्वर:

माहेश्वर किल्ल्याच्या आत असलेले अहिल्येश्वर मंदिर अहिल्याबाईंनी बांधले असून, येथे त्यांना देवी म्हणून पूजले जाते. मंदिरात अहिल्याबाईंची मूर्ती आणि शिवलिंग आहे, जे होळकर घराण्याचे कुलदैवत आहे.

बाणेश्वर मंदिर, माहेश्वर:

माहेश्वरपासून 2 किमी अंतरावर नर्मदा नदीतील बेटावर असलेले बाणेश्वर मंदिर 5व्या शतकातील आहे, ज्याचे अहिल्याबाईंनी नूतनीकरण केले. हे शिवमंदिर त्याच्या त्रिकोणी भिंती आणि प्राचीन स्थापत्यासाठी प्रसिद्ध आहे. अहिल्याबाई दररोज पहाटे येथे पूजा करण्यासाठी बोटीने येत असत.

राजवाडा, इंदूर:

इंदूरमधील राजवाडा हा होळकर घराण्याचा ऐतिहासिक वाडा आहे, जिथे अहिल्याबाई काही काळ राहिल्या आणि प्रशासन सांभाळले. 1749 मध्ये मल्हारराव होळकर यांनी बांधलेला हा वाडा मराठा आणि मुघल स्थापत्यशैलीचा संगम आहे. येथे अहिल्याबाईंच्या काळातील चित्रे, शस्त्रे, आणि दैनंदिन वस्तूंचे संग्रहालय आहे, जे त्यांच्या जीवनाची झलक देते.

चौंडी गाव, अहमदनगर:

चौंडी गाव, अहमदनगर जिल्ह्यातील नेवासे तालुक्यात वसलेले, अहिल्याबाई होळकर यांचे जन्मस्थान आहे. 31 मे 1725 रोजी येथे माणकोजी शिंदे यांच्या घरी अहिल्याबाईंचा जन्म झाला. हे गाव त्यांच्या बालपण आणि प्रारंभिक जीवनाशी जोडलेले आहे, जिथे त्यांनी साधेपणा, धर्मनिष्ठा आणि नेतृत्वाचे धडे घेतले. चौंडीत अहिल्याबाईंचे स्मारक आहे, जे त्यांच्या जन्मस्थळी बांधले गेले आहे. या स्मारकात त्यांची छोटीशी मूर्ती, त्यांच्या जीवनावरील माहिती फलक आणि एक साधे पूजास्थान आहे. चौंडी येथे अहिल्याबाईंनी बांधलेले छोटेसे शिवमंदिर आहे.

इतर महत्त्वाची मंदिरे आणि स्थळे:

अहिल्याबाईंनी भारतभर अनेक मंदिरे आणि धर्मशाळा बांधल्या, ज्या तीर्थयात्रेकरूंना आकर्षित करतात.

काशी विश्वनाथ मंदिर, वाराणसी: अहिल्याबाईंनी 1780 मध्ये या मंदिराचे पुनर्बांधणी केली, जे आजही हिंदूंसाठी पवित्र आहे.

विष्णुपद मंदिर, गया: येथील मंदिराचे नूतनीकरण अहिल्याबाईंनी केले, जे पितृपक्षात यात्रेकरूंमध्ये लोकप्रिय आहे.

कैलास मंदिर, एलोरा: अहिल्याबाईंनी या मंदिराची रंगरंगोटी आणि देखभाल केली.

हरिद्वार, केदारनाथ, बद्रीनाथ, आणि प्रयाग येथील मंदिरे: अहिल्याबाईंनी या तीर्थक्षेत्रांमध्ये धर्मशाळा आणि घाट बांधले.

(Social media brings you the latest breaking news, viral news from the world of social media including Twitter, Instagram and YouTube. The above post is embedded directly from the user's social media account. This body of content has not been edited or may not be edited by Latestly staff. Opinions appearing on social media posts and the facts do not reflect the opinions of Latestly, and Latestly assumes no responsibility for the same.)