पूजा किंवा आरतीच्या वेळी घंटा का वाजवतात? जाणून घ्या शेकडो वर्षांपूर्वीच्या जुन्या परंपरेसह धार्मिक महत्व

सकाळी आणि संध्याकाळी जेव्हा मंदिरात पूजा किंवा आरती होते तेव्हा घंटा वाजवून खास सूर लावला जातो. असे मानले जाते की असे केल्याने भक्तांना दिव्य अस्तित्व जाणवते. असे म्हणतात की, जेव्हा ब्रह्मा जींनी सृष्टि  निर्माण केली त्यानंतर सरस्वतींनी जो नाद आणि आवाज केला होता तोच घंटी वाजवल्यावर जाणवतो. पूजेच्या वेळी घंटा वाजवण्यामागील अध्यात्मिक व वैज्ञानिक तर्क काय आहे ते आज जाणून घेऊया. (July 2021 Festivals Calendar: आषाढी एकादशी, बेंदूर, गुरूपौर्णिमा ते अंगारक संकष्टी चतुर्थी यंदा कधी?)

घंटा वाजवण्याची प्रथा

घंटा वाजवून पूजा करण्याची परंपरा शेकडो वर्ष जुनी आहे. घंटा साधारणपणे पितळ आणि वेगवेगळ्या आकाराच्या असतात. घंटी जितकी भारी असेल तितक्या जोरात त्याचा आवाज येतो. श्रद्धेनुसार देवी-देवतांची पूजा आणि आरतीच्या वेळी घंटा न वाजविल्यास पूजा पूर्ण होत नाही. भगवंताच्या आरतीमध्ये सर्व प्रकारच्या वाद्ये वाजविली जातात, परंतु त्याच्यात घंटेचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. केवळ मंदिरांमध्येच नाही, तर घरातही पूजा आणि आरती दरम्यान घंटा वाजविली जाते.

धार्मिक महत्व

उपासना केल्याने फक्त देवी-देवतांना जागृत केले जात नाही, तर तुमची प्रार्थना जो ऐकतो त्या भक्तांच्या मनात ही भक्ती जागृत होते. घंटीच्या आवाजाने मन, मेंदू आणि शरीरावर सकारात्मक उर्जेचा प्रभाव होतो . यासह, घरातून नकारात्मक शक्तींचा प्रभाव संपतो. घंटेचा आवाज वातावरण शुद्ध बनवते. मंदिरात घंटा वाजवल्यास अनेक मानवी जन्मातील पाप नष्ट होते. सकाळ आणि संध्याकाळी जेव्हा मंदिरात पूजा किंवा आरती होते तेव्हा घंटा वाजवल्या जातात आणि विशेष सूर देऊन, तेथे उपस्थित लोकांना शांती आणि दिव्य उपस्थितीची भावना येते. ज्या ठिकाणी घंटा वाजवण्याचा आवाज नियमितपणे येत राहतो, त्या ठिकाणचे वातावरण नेहमीच शुद्ध आणि पवित्र राहते. याद्वारे, लोक त्यांच्या दारे आणि खिडक्यांवर विंड चाइम्स देखील स्थापित करतात, जेणेकरून त्याच्या आवाजामुळे नकारात्मक उर्जा घरात प्रवेश करू शकत नाही.

वैज्ञानिक महत्व 

घंटेच्या आवाजाचा केवळ आध्यात्मिक संबंध नाही तर त्याचा वैज्ञानिक परिणामही होतो. म्हणूनच घंटा नेहमी मंदिराच्या प्रवेशद्वाराजवळ ठेवली जाते. घंटा वाजवण्याने वातावरण शुद्ध होते. घंटेमधून निघणारा आवाज खूप चमत्कारिक आहे. वातावरणात शेकडो कोट्यवधी सूक्ष्म जंतू आहेत, जे डोळ्याने दिसत नाहीत आणि जे आपल्या आरोग्यासाठी अत्यंत हानिकारक आहेत, घंटा उत्सर्जित करणारा आवाज जंतुनाशक नष्ट करतो आणि वातावरण शुद्ध करतो.हे घंटा नाद ऐकून मुलांचे मन चांगले एकाग्रत होते, पितळची घंटा किंवा इतर कोणतीही घंटा वाजवल्यास मानसिक रोग दूर होतात.

परदेशातही घंटा वाजवण्याची मान्यता आहे

केवळ भारतातच नाही तर रशिया आणि आफ्रिकामध्येही घंटा वाजवण्याची मान्यता आहे. सॅनवेअरमधील घंटाच्या आवाजापासून क्षय रोग (TB) दूर करण्यासाठी मॉस्को (रशिया) येथे यशस्वी प्रयोग झाले आहेत, तर आफ्रिकेतही घंटा वाजवून सर्पाचे विष काढून टाकण्यासाठी यशस्वी प्रयोग करण्यात आला आहे.