Salt. (Photo Credits: Pixabay)

Microplastics in Salt and Sugar: भारतीय बाजारपेठेत विकल्या जाणाऱ्या मीठ आणि साखरेच्या (Salt and Sugar) सर्व ब्रँडमध्ये मायक्रोप्लास्टिकचे  (Microplastics) कण सापडले आहेत. मग तो मोठा ब्रँड असो किंवा छोटा ब्रँड किंवा ते पॅकेज केलेले असोत किंवा लूज विकले जात असो. मंगळवारी प्रसिद्ध झालेल्या एका अभ्यासात हा दावा करण्यात आला आहे. 'टॉक्सिक्स लिंक' या पर्यावरण संशोधन संस्थेने 'मिठ आणि साखरेतील मायक्रोप्लास्टिक्स' या नावाने हा अभ्यास केला आहे. या निष्कर्षापर्यंत पोहोचण्यासाठी संस्थेने टेबल मीठ, रॉक मीठ, समुद्री मीठ आणि स्थानिक कच्चे मीठ यासह 10 प्रकारच्या मीठांवर अभ्यास केला. तसेच ऑनलाइन आणि स्थानिक बाजारातून खरेदी केलेल्या पाच प्रकारच्या साखरेची तपासणी केली.

या अभ्यासात सर्व मीठ आणि साखरेच्या नमुन्यांमध्ये मायक्रोप्लास्टिक्सचे अस्तित्व दिसून आले, जे फायबर, पेलेट्स, फिल्म्स आणि तुकड्यांसह विविध स्वरूपात उपस्थित होते. या मायक्रोप्लास्टिक्सचा आकार 0.1 मिलिमीटर (मिमी) ते पाच होता. संशोधन पत्रानुसार, बहुरंगी पातळ तंतू आणि फिल्म्सच्या स्वरूपात मायक्रोप्लास्टिक्सचे सर्वाधिक प्रमाण आयोडीनयुक्त मीठामध्ये आढळून आले.

'टॉक्सिक्स लिंक'चे संस्थापक-संचालक रवी अग्रवाल म्हणाले, 'आमच्या अभ्यासाचे उद्दिष्ट मायक्रोप्लास्टिक्सवरील विद्यमान वैज्ञानिक डेटाबेसमध्ये योगदान देणे हे होते, जेणेकरुन जागतिक प्लास्टिक करार या समस्येवर ठोस आणि केंद्रित पद्धतीने निराकरण करू शकेल.’ 'टॉक्सिक्स लिंक'चे सहयोगी संचालक सतीश सिन्हा म्हणाले, 'आमच्या अभ्यासात मीठ आणि साखरेच्या सर्व नमुन्यांमध्ये मायक्रोप्लास्टिक्सचे लक्षणीय प्रमाण चिंताजनक आहे. मायक्रोप्लास्टिक्सच्या मानवी आरोग्यावरील दीर्घकालीन आरोग्यावरील परिणामांबद्दल त्वरित आणि व्यापक संशोधन आवश्यक आहे.’ (हेही वाचा: Lung Cancer: भारतामध्ये वाढत आहे फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे प्रमाण; दरवर्षी होत आहे सुमारे एक लाख नवीन रुग्णांचे निदान)

मायक्रोप्लास्टिक्स ही वाढती जागतिक चिंता आहे कारण ते आरोग्य आणि पर्यावरण या दोघांनाही हानी पोहोचवू शकतात. हे छोटे प्लास्टिकचे कण अन्न, पाणी आणि हवेतून मानवी शरीरात प्रवेश करू शकतात. अलीकडील संशोधनात फुफ्फुसे, हृदय आणि अगदी आईच्या दुधात आणि न जन्मलेल्या मुलांमध्ये मायक्रोप्लास्टिक्स आढळले आहेत. आधीच्या संशोधनानुसार, सरासरी भारतीय दररोज 10.98 ग्रॅम मीठ आणि सुमारे 10 चमचे साखर वापरतो, जे जागतिक आरोग्य संघटनेने शिफारस केलेल्या मर्यादेपेक्षा खूप जास्त आहे.