Rani Lakshmibai Jayanti 2022: राणी लक्ष्मीबाई यांच्या जयंतीनिमित्त त्यांच्या शौर्याविषयी सविस्तर माहिती, जाणून घ्या
असे अनेक क्रांतिकारक होते,, पण ब्रिटिश अधिकार्‍यांच्या मते, राणी लक्ष्मीबाईंसारखी शूर आणि निर्भीड योद्धा दुसरं कोणी नाही, जाणून घ्या सविस्तर माहिती
Rani Lakshmibai Jayanti 2022: इंग्रजांच्या राजवटीतून भारताला स्वातंत्र्य मिळवून देण्यासाठी असंख्य क्रांतिकारकांनी बलिदान दिले आहे. असे अनेक क्रांतिकारक होते, पण ब्रिटिश अधिकार्‍यांच्या मते, राणी लक्ष्मीबाईंसारखी शूर आणि निर्भीड योद्धा दुसरं कोणी नाही. राणी लक्ष्मीबाईंच्या जन्मतारखेबाबत बराच गोंधळ आहे, इतिहासकारांचा असा दावा आहे की, लक्ष्मीबाईंचा जन्म 19 नोव्हेंबर 1835 रोजी एका मराठी ब्राह्मण कुटुंबात झाला होता. परंतु मनोरंजक बाब म्हणजे झाशीची राणी लक्ष्मीबाई यांचा जन्म झाशीत नसून वाराणसी (पूर्वी काशी) येथे झाला होता.
मनू ते मणिकर्णिका आणि राणी लक्ष्मीबाई
लक्ष्मीबाईचा जन्म झाला तेव्हा त्यांचे मूळ नाव मणिकर्णिका असे होते. 1834 मध्ये, 14 वर्षीय मणिकर्णिका हिचा विवाह झाशीचे महाराज गंगाधर राव नेवाळकर यांच्याशी झाला आणि लग्नानंतर त्यांचे नाव मणिकर्णिका बदलून लक्ष्मीबाई असे ठेवण्यात आले.
एक सामान्य मुलगी मणिकर्णिका
मणिकर्णिका अवघ्या चार वर्षांची असताना तिची आई भागीरथी यांचे निधन झाले. आईच्या मृत्यूनंतर वडील मोरोपंत तांबे यांनी आपल्या एकुलत्या एक मुलीला पेशव्यांच्या दरबारात नेण्यात सुरुवात केली. मणिकर्णिका तिच्या बालपणीच्या मैत्रिणी, चुलत भाऊ तात्या टोपे आणि आजोबा यांच्यासोबत घोडेस्वारी, तलवारबाजी आणि नेमबाजी शिकली.
पती आणि मुलगा गमावल्यानंतर लक्ष्मीबाई यांनी सत्तेची लगाम स्वत:च्या हातात घेतली.
1851 मध्ये राणीने एका मुलाला जन्म दिला, महाराजांना वारस मिळाल्याने आनंद झाला. मात्र चार महिन्यातच मुलाचा मृत्यू झाला. महाराजा गंगाधर राव यांनी त्यांच्या चुलत भावाचा मुलगा आनंद राव यांना उत्तराधिकारी म्हणून दत्तक घेतले. नंतर त्याचे नाव दामोदर राव ठेवण्यात आले. दरम्यान, महाराज गंगाधर यांचाही मृत्यू झाला. दामोदरराव अल्पवयीन असल्यामुळे महाराणी लक्ष्मीबाईंनी स्वतः कारभार हाती घेण्याचा निर्णय घेतला.
राणीचा इंग्रजांविरुद्ध लढा
ब्रिटीश ईस्ट इंडिया कंपनीचे गव्हर्नर जनरल लॉर्ड डलहौसी यांनी लॅप्स्ड पॉलिसीचे तत्त्व लागू करून, दामोदर राव यांना झाशीच्या सत्तेवर उत्तराधिकारी म्हणून स्वीकारण्यास नकार दिला. 1854 मध्ये, ब्रिटीश सरकारने राणी लक्ष्मीबाईंना 60,000 रुपये वार्षिक पेन्शन जाहीर करून ताबडतोब झाशी सोडण्याचा आदेश दिला. 22 वर्षीय राणी लक्ष्मीबाई यांनी इंग्रजांच्या या कारस्थानाला कडाडून विरोध केला आणि झाशीची एक इंचही जमीन इंग्रजांना देण्यास नकार दिला.
झलकारीबाई लक्ष्मीबाई झाल्या
मे 1857 मध्ये मेरठमधील भारतीय बंडाची बातमी झाशीला पोहोचल्यावर लक्ष्मीबाईंनी ब्रिटिश अधिकारी कॅप्टन अलेक्झांडरकडे काही सशस्त्र सैनिकांना सुरक्षा म्हणून ठेवण्याची परवानगी मागितली. जानेवारी 1858 पर्यंत सर्व काही शांत होते, परंतु मार्च 1858 मध्ये ब्रिटिश सैन्य झाशीला पोहोचले. दोन्ही बाजूंनी बराच रक्तरंजित संघर्ष झाला. 2 एप्रिल 1858 रोजी लक्ष्मीबाईंनी राजवाडा सोडण्याचा निर्णय घेतला, परंतु राजवाडा सोडण्यापूर्वी लक्ष्मीबाईंनी आपल्या सहकारी झलकारीबाईंना लक्ष्मीबाईंच्या वेशात जनरल रोजच्या छावणीत जाण्यास सांगितले. झलकारीबाईंना पाहून इंग्रज अधिकाऱ्यांमध्ये संभ्रम निर्माण झाला. या भ्रमाचा फायदा घेत राणीने आपल्या दत्तक मुलाला पाठीवर बांधले आणि राजवाड्यातून निघून गेली.
शूर योद्ध्याप्रमाणे शहीद मरण
लक्ष्मीबाई झाशीहून काल्पी मार्गे इतर बंडखोर सैनिकांसह ग्वाल्हेरला आल्या, परंतु कॅप्टन हुरोसेने अखेरीस नगरच्या रामबाग तिराहा येथे आपल्या सैनिकांसह राणीला घेरले. राणीला जिवंत असताना इंग्रजांच्या हाती लागायचे नव्हते, राणीने सैनिकांवर आक्रमक हल्ला केला, राणी शेवटपर्यंत लढत राहिली पण १८ जून १८५८ रोजी राणीला वीर मरण आले. लक्ष्मीबाईचे शौर्य आणि पराक्रमामुळे त्यांचे नाव इतिहासात नोंदवले गेले आहे आणि आजही त्यांचे स्मरण मोठ्या आदराने केले जाते.