गरबा आणि दांडियामध्ये काय फरक आहे? हे दोन्ही नृत्य प्रकार नवरात्रीमध्येच का केले जातात ?
या दिवसात अजून एक परंपरा आहे ती म्हणजे दांडिया आणि गरबा खेळण्याची.पण दांडिया आणि गरबा या दोघांमध्ये नक्की काय फरक आहे ते तुम्हाला महित आहे का ? आणि हे दोन्ही प्रकार नवरात्रमध्येच का केले जातात ? आजच्या लेखात तेच आपण जाणून घेणार आहोत.
नवरात्रीचा( Navratri ) नऊ दिवसांचा उत्सव अवघ्या काही तासांवर आला आहे.यंदा ही नवरात्र 17 ऑक्टोबर 2020 दिवशी घटस्थापना (Ghatasthapana) करून केली जाणार आहे. तर 25 ऑक्टोबर दिवशी दसरा (Dussehra) सणाच्या दिवशी त्याची सांगता होईल.दरम्यान देशभरात हा सण वेगवेगळ्या पद्धतीने साजरा केला जातो. ओळखला जातो. त्यामुळे कुलाचारानुसार प्रत्येक ठिकाणी नवरात्रोत्सव साजरा करण्याची पद्धत वेगळी असू शकते. पण हा सण आदिशक्तीच्या पुजनाचा आहे. दुर्गा मातेच्या नऊ रूपांची नऊ दिवस पूजा केली जाते. या दिवसात अजून एक परंपरा आहे ती म्हणजे दांडिया आणि गरबा खेळण्याची.पण दांडिया आणि गरबा या दोघांमध्ये नक्की काय फरक आहे ते तुम्हाला महित आहे का ? आणि हे दोन्ही प्रकार नवरात्रमध्येच का केले जातात ? आजच्या लेखात तेच आपण जाणून घेणार आहोत. (Navratri 2020: नवरात्रीत अखंड ज्योती लावण्यासंदर्भातील 'हे' नियम तुम्हाला माहित आहेत का? जाणून घ्या)
गरबा आणि दांडिया यामधील फरक
गरबा आणि दांडिया यातला फरक समजून घेण्यासाठी आपल्याला सखोल अभ्यास करूं त्याच्या मुळाशी जाव लागेल. गरबा हा संस्कृत शब्द गर्भ या शब्दापासून झाला आहे.पारंपारिकपणे, नृत्य मातीच्या कंदीलच्या आतील बाजूस प्रकाशात सादर केले जाते, ज्यास गरब दिवा ("गर्भाचा दिवा") म्हणतात.हे जीवनाचे प्रतिनिधित्व करते, विशेषत: गर्भाशयातील गर्भ. नर्तकतय दिव्याच्या आजूबाजुलाच असतात आणि देवत्वाच्या स्त्री रूपाचा आदर करण्यासाठी नाचतात.आजूबाजूची चक्रीय चळवळ जीवन, मृत्यू आणि पुनर्जन्माच्या चक्रांचे प्रतीक आहे. देवी असमान आणि असीम हालचालींचे प्रतीक आहे.
दांडिया या नृत्य प्रकारात आपण स्त्री आणि पुरुष यांना हातमध्ये रंगीत काठी घेऊन जोरदारपणे नाचताना पाहतो. एकमेकांशी खेळण्यासाठी आणि हातातील काठ्या वाजवण्यासाठी बाजूला संगीत लावले जाते.हे नृत्य देवी आणि राक्षस यांच्यातील युद्धाचे मनोरंजन असल्याचे म्हटले जाते.
गरबा आणि दांडिया यातला फरक नवरात्रीमध्येच का केले जाते?
गरबा आणि दांडिया या दोन्ही नृत्यांची निर्मिति गुजरातमध्ये झाली आहे. नवरात्रात दुर्गा देवी आणि राक्षस राजा महिषासुर यांच्यात नऊ दिवस चाललेल्या युद्धाचे वर्णन केले गेले होते. ज्यामध्ये देवी विजयी होती. अशा प्रकारे ते एका कल्पनेने साजरे करतात. वाईट प्रती चांगल्याचा विजय हे दोन नृत्य उत्सवासाठी भक्ती आणि मर्यादा दर्शवितात.गरबाला भक्तीचे आकर्षण अधिक असते तर दांडिया केवळ आरतीनंतर दर्शविला जातो.आजकाल नवरात्री उत्सवात प्रत्येकजण आपल्या मित्रांसह आणि कुटूंबासह नाचत असल्याचे पहायला मिळते.नवरात्री हा उत्सव देवीची भक्ति करण्याबरोबरच आनंद साजरा करण्याचा ही काळ आहे.