Rice Farming In India: कमी पावसामुळे 'या' चार राज्यांमध्ये भातशेतीचे घटले क्षेत्र, गतवर्षीच्या तुलनेत यंदा धानाच्या क्षेत्रात 4.9 टक्के घट

खरीप हंगामातील पिकांच्या पेरण्या पूर्ण झाल्या आहेत. ज्यामध्ये खरीप हंगामातील मुख्य पिकामध्ये (Crop) धानाचाही समावेश होतो. यंदा मान्सूनच्या (Rain) उदासीनतेमुळे भातशेतीवर परिणाम झाला आहे. उदाहरणार्थ, कमी पावसामुळे पडलेल्या दुष्काळामुळे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत भातशेतीचे क्षेत्र घटले आहे.  आकडेवारीनुसार, गतवर्षीच्या तुलनेत यंदा धानाच्या क्षेत्रात 4.9 टक्के घट झाली आहे. हे पाहता शुक्रवारी अन्न सचिवांनी यंदा तांदळाच्या उत्पादनात घट झाल्याचा अंदाज जाहीर केला आहे. देशातील 4 राज्यांतील दुष्काळी परिस्थिती भातशेतीच्या या घटीला कारणीभूत आहे.

पश्चिम बंगालमध्ये कमी पावसामुळे भातशेतीला सर्वाधिक फटका बसला आहे. खरे तर पश्चिम बंगाल हे धानाचे सर्वाधिक उत्पादन घेणारे राज्य आहे. मात्र, कमी पावसामुळे या खरीप हंगामात भातशेतीच्या क्षेत्रात गेल्या वर्षीच्या तुलनेत 9 टक्क्यांनी घट झाली आहे. आकडेवारीनुसार, झारखंडमध्ये 0.9 दशलक्ष हेक्टर, पश्चिम बंगालमध्ये 0.39 दशलक्ष हेक्टर, उत्तर प्रदेशमध्ये 0.24 दशलक्ष हेक्टर आणि बिहारमध्ये 0.21 दशलक्ष हेक्टरने भाताचे क्षेत्र घटले आहे.

दुसरीकडे, या राज्यांमध्ये मान्सूनचा पाऊस कमी झाल्याबद्दल बोलायचे झाल्यास, उत्तर प्रदेशमध्ये सरासरीच्या 46 टक्के पावसाची नोंद झाली आहे. ज्यामध्ये बिहारमध्ये 36%, पश्चिम बंगालमध्ये 18% आणि झारखंडमध्ये 27% कमी पावसाची नोंद झाली आहे. गेल्या 28 दिवसांत देशात भातशेतीमध्ये मोठी सुधारणा झाली आहे. उदाहरणार्थ, जुलै महिन्यात जिथे भातशेती मागे पडली होती, तिथे ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यात सुधारणा नोंदवण्यात आली आहे.

कृषी मंत्रालयाच्या आकडेवारीवर नजर टाकली तर, गेल्या वर्षीच्या तुलनेत 12 ऑगस्ट रोजी देशातील भातशेतीच्या क्षेत्रात 12 टक्के घट झाली आहे. त्याच वेळी, 9 सप्टेंबर रोजी सुधारणा झाल्यानंतर ते 4.9% वर आले आहे. मिळालेल्या माहितीनुसार, उत्तर प्रदेश, बिहार आणि पश्चिम बंगालमधील प्रमुख उत्पादक भागात मान्सूनचा पाऊस पुन्हा सुरू झाल्यामुळे गेल्या चार आठवड्यांत भात पेरणीत सुधारणा झाली आहे. हेही वाचा Raj Bhavan Heritage Tour: राजभवनचा हेरिटेज दौरा 1 ऑक्टोबरपासून पुन्हा सुरू, पावसाळ्यामुळे जूनपासून भेटी होत्या बंद

खरं तर, देशभरात एकूण 39.3 दशलक्ष हेक्‍टरवर पेरणी केलेले भाताचे क्षेत्र नोंदवले गेले आहे, जे एका वर्षापूर्वीच्या तुलनेत 4.9% कमी आहे. त्याच वेळी, 2016-17 2020-21 मध्ये खरीप भाताखालील सरासरी वार्षिक क्षेत्र 39.7 दशलक्ष हेक्टर होते. केंद्रीय अन्न सचिवांनी शुक्रवारी खरीप हंगामातील भात उत्पादनाचा अंदाज जाहीर केला.

ज्या अंतर्गत या बर्धनाच्या कमी पेरणीमुळे भात उत्पादनात घट झाल्याचा अंदाज जारी करण्यात आला आहे. अन्न सचिवांनी जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार गेल्या वर्षीच्या तुलनेत 10 ते 12 दशलक्ष टन कमी उत्पादन होण्याची शक्यता आहे. त्याचवेळी ते म्हणाले होते की, देशात सध्या तांदळाचा अतिरिक्त साठा आहे. त्याचबरोबर हा प्राथमिक अंदाज असल्याचेही त्यांनी सांगितले.