Inflation | (Photo Credits: ANI)

Vegetables & Pulses' Price Surge: सध्या उष्णतेमुळे (Heatwave) भारतीय राज्यांची स्थिती बिकट आहे. दिल्ली, उत्तर प्रदेश, पंजाब, हरियाणा, राजस्थान, महाराष्ट्रसह मैदानी भागात तापमान 45 अंशांच्या पुढे गेले आहे. तीव्र उष्णतेसोबतच उष्णतेची लाटही सुरू आहे. त्याचा थेट परिणाम भाजीपाला (Vegetables) आणि डाळींच्या (Pulses) दरावरही दिसून येत आहे. भाजीपाला आणि डाळींचे भाव आधीच चढे होते. वाढती मागणी आणि घटता पुरवठा यामुळे गेल्या काही महिन्यांपासून भाज्यांचे भाव गगनाला भिडले आहेत. आता या कडाक्याच्या उन्हामुळे दरात वाढ झाली आहे. बटाटा, टोमॅटो, कांदा, आले, लसूण यांचे भाव झपाट्याने वाढले आहेत. ज्याचा थेट परिणाम लोकांच्या किचन बजेटवर होत आहे.

भाज्यांची महागाई सर्वाधिक अस्थिर आहे. उष्णतेची लाट, अतिवृष्टी, कीटकांचा प्रादुर्भाव आणि पीक अपयशासारख्या अनियमित हवामानाच्या कारणांमुळे महागाईमध्ये वाढ होत आहे. जेव्हा खराब हवामान निर्माण होते तेव्हा पुरवठ्यावर परिणाम होतो आणि किंमती वाढतात.

मात्र एकूण किरकोळ महागाई एप्रिलमध्ये 4.8 टक्क्यांच्या 11 महिन्यांच्या नीचांकी पातळीवर आली. भाजीपाला आणि डाळींचे भाव मात्र चढेच आहेत. या काळात बटाट्याच्या किमती 53.6%, कांद्याचे 36.6% आणि टोमॅटोच्या किमती 41.8% ने वाढल्या, ज्यामुळे ग्राहकांसाठी अन्न परवडण्याचे आव्हान आणखी वाढले आहे. उष्णतेची लाट कायम राहिल्यास दरात लक्षणीय वाढ होईल. तज्ज्ञांच्या मते, अल्पावधीत चढ्या भावांना आळा घालण्यासाठी भाज्या आणि डाळींच्या आयातीला उदारीकरण करायला हवे.

त्याच वेळी, आरबीआयचे म्हणणे आहे की रब्बी गव्हाच्या विक्रमी उत्पादनामुळे किमतींवरील दबाव कमी होण्यास आणि बफर स्टॉक पुन्हा भरण्यास मदत होईल. दरम्यान, डाळी आणि हिरव्या भाज्यांच्या चढ्या भावामुळे स्वयंपाकघरातील बजेट पुढील काही महिन्यांसाठी अडचणीत येणार आहे. डाळींच्या महागड्या किमतींमुळे ग्राहकांना पुढील काही महिने दिलासा मिळणार नाही. डाळींच्या महागाईचा दर एप्रिलमध्ये दुहेरी अंकात नोंदवण्यात आला असून, पुढील 5 महिन्यांत तो कमी होण्याची शक्यता नसल्याचे तज्ज्ञांनी म्हटले आहे. अशा स्थितीत अन्नधान्य महागाईचा दरही वाढण्याची शक्यता आहे. मात्र, सरकार डाळींचे भाव कमी करण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. (हेही वाचा: Punjab School Summer Vacation: उष्णतेच्या लाटेवर पंजाब सरकारचा मोठा निर्णय, राज्यातील सर्व शाळांमध्ये 21 मे ते 30 जून या कालावधीत उन्हाळी सुट्टी जाहीर)

सांख्यिकी मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, गेल्या 12 महिन्यांत डाळींच्या महागाईच्या दरात सुमारे 10 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. एप्रिल 2023 मध्ये डाळींचा महागाई दर 5.3 टक्के होता, जो एप्रिल 2024 मध्ये 16.8 टक्के झाला आहे. मान्सूनची परिस्थिती अनुकूल न राहिल्यास डाळींच्या भाववाढीचा दर दीर्घकाळ चढू शकतो, अशी चिंता व्यक्त केली जात आहे. कारण, कडधान्यांची पेरणी पावसाळ्यानंतर जून-जुलैमध्ये होईल आणि काढणी ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये होईल.