प्रतिकात्मक फोटो (Photo Credits-Twitter)

चंदिगडने (Chandigarh) ऑनलाइन खरेदीच्या (Online Shopping) बाबतीत भारतातील सर्वात मोठ्या शहरांना मागे टाकत देशात प्रथम क्रमांक मिळवला आहे. इकॉनॉमिक टाइम्सच्या अहवालानुसार, मिनिस्ट्री ऑफ स्टॅटिस्टिक्सच्या मॉड्युलर सर्व्हेच्या डेटावर आधारित विश्लेषणातून असे दिसून आले आहे की, चंदिगडमधील 69% कुटुंबे आता नियमितपणे ऑनलाइन खरेदी करतात. याउलट, दिल्लीतील केवळ 48.3% आणि मुंबईतील 63% कुटुंबे ऑनलाइन खरेदीशी जोडली गेली आहेत. चंदिगडच्या या यशामुळे देशातील ई-कॉमर्स क्षेत्रात छोट्या शहरांचे आणि केंद्रशासित प्रदेशांचे वाढते महत्त्व अधोरेखित झाले आहे.

चंदिगडने ऑनलाइन खरेदीत आघाडी घेण्यामागे अनेक कारणे आहेत. या शहरात इंटरनेटचा प्रसार मोठ्या प्रमाणात आहे, आणि येथील तरुण आणि तंत्रसज्ज लोकसंख्या डिजिटल खरेदीला प्राधान्य देते. याशिवाय, चंदिगडमधील उच्च मध्यमवर्गीय लोकसंख्या आणि तुलनेने जास्त प्रति व्यक्ती उत्पन्न यामुळे ऑनलाइन खरेदीला चालना मिळाली आहे. शहरातील सुखना तलाव आणि सेक्टर 17 यांसारख्या परिसरांजवळील बाजारपेठा, जसे की पालिका बाजार, यांनी स्थानिकांना डिस्काउंट आणि कॅशबॅकच्या ऑफर्सद्वारे ऑनलाइन खरेदीकडे आकर्षित केले आहे.

चंदिगडमधील प्रति व्यक्ती उत्पन्न 3,500 अमेरिकन डॉलर्सपेक्षा जास्त आहे, जे ऑनलाइन खरेदीच्या वाढीला प्रोत्साहन देणारे एक महत्त्वाचे कारण आहे. दिल्ली आणि मुंबई यांसारख्या महानगरांना ऑनलाइन खरेदीत मागे टाकणे ही चंदिगडसाठी मोठी उपलब्धी आहे. दिल्लीत एकूण खरेदी (अन्न आणि गैर-अन्न एकत्रित) मध्ये 78.2% कुटुंबे ऑनलाइन खरेदी करतात, तर चंदिगडमध्ये हा आकडा 71.5% आहे. महाराष्ट्र, ज्यामध्ये मुंबईचा समावेश आहे, 63% सह तिसऱ्या स्थानावर आहे.

याउलट, मध्य प्रदेश (17.9%), उत्तर प्रदेश (18.9%) आणि पश्चिम बंगाल (20.8%) यांसारख्या मोठ्या राज्यांनी राष्ट्रीय सरासरी 24.5% च्या तुलनेत मागे पडल्याचे दिसून आले आहे. चंदिगडप्रमाणेच गोवा (51.6%) आणि दादरा आणि नगर हवेली आणि दमण आणि दीव (50.6%) यांनीही ऑनलाइन खरेदीत उल्लेखनीय कामगिरी केली आहे. चंदिगडच्या यशाने भारतातील ई-कॉमर्स क्षेत्रात टियर 2 आणि 3 शहरांचे वाढते योगदान दिसून येते. जयपूर, कोइंबतूर, नागपूर आणि विजयवाडा यांसारख्या शहरांनीही ऑनलाइन खरेदीत लक्षणीय वाढ दर्शवली आहे. उदाहरणार्थ, बिग बिलियन डे सेल दरम्यान चंदिगडमध्ये ऑनलाइन विक्रीत 30% वाढ झाली, विशेषतः इलेक्ट्रॉनिक्सच्या बाबतीत. याशिवाय, नागपूर आणि कोइंबतूर यांसारख्या शहरांनी किराणा आणि दैनंदिन गरजेच्या वस्तूंच्या खरेदीत 25% ते 45% वाढ नोंदवली आहे. या शहरांमधील मध्यमवर्गीय लोकसंख्येची वाढ, डिजिटल पेमेंट्सचा स्वीकार आणि हायपर-लोकल लॉजिस्टिक्स यामुळे ही वाढ शक्य झाली आहे. (हेही वाचा: Gold Loan: गोल्ड लोन घेणाऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी; RBI ने सोन्याच्या कर्जाचा लोन-टू-व्हॅल्यू रेशो 85% पर्यंत वाढवला)

चंदिगडमधील ऑनलाइन खरेदीत कपडे, फॅशन ॲक्सेसरीज, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि किराणा सामानाला सर्वाधिक मागणी आहे. सायबरमीडिया रिसर्चच्या 2023 च्या अहवालानुसार, 70% ऑनलाइन खरेदीमध्ये कपडे, फॅशन ॲक्सेसरीज, स्किनकेअर आणि मेकअप उत्पादनांचा समावेश आहे. याशिवाय, क्विक कॉमर्स प्लॅटफॉर्म्स जसे की ब्लिंकिट, झेप्टो आणि स्विगी इन्स्टामार्ट यांनी शहरी भागात जलद डिलिव्हरीद्वारे लोकप्रियता मिळवली आहे. चंदिगडच्या या यशाने हे दिसून येते की, आता ऑनलाइन खरेदी केवळ मोठ्या शहरांपुरती मर्यादित नसून, छोट्या शहरांमधूनही मोठ्या प्रमाणात होत आहे.