Narges Mohammadi (PC - Twitter/@NobelPrize)

Nobel Peace Prize 2023: इराण (Iran) मधील महिलांवरील अत्याचाराविरुद्ध लढल्याबद्दल तुरुंगात असलेल्या नर्गिस मोहम्मदी (Narges Mohammadi) यांना शांततेचा नोबेल पुरस्कार (Nobel Peace Prize) देण्यात आला आहे. नॉर्वेजियन नोबेल समितीचे अध्यक्ष बेरिट रिस-अँडरसन यांनी शुक्रवारी ओस्लो येथे पुरस्काराची घोषणा केली. 51 वर्षीय नर्गिस अजूनही इराणमध्ये कैद आहेत. त्यांना 31 वर्षांच्या तुरुंगवासाची शिक्षा देण्यात आली आहे. सरकारविरोधात अपप्रचार केल्याच्या आरोपावरून त्यांना अटक केली आहे.

इराणमधील महिला अत्याचाराविरुद्ध लढा आणि मानवी हक्क आणि स्वातंत्र्याचा प्रचार करण्याबद्दल जागरूकता पसरवल्याबद्दल, नर्गिस मोहम्मदी यांना 2023 चा नोबेल शांतता पुरस्कार प्रदान करण्यात आला. या वर्षीचा शांतता पुरस्कार त्या लाखो लोकांचाही सन्मान करतो ज्यांनी गेल्या वर्षी इराणच्या शासनाविरोधात महिलांना लक्ष्य करणाऱ्या भेदभाव आणि दडपशाहीच्या धोरणांविरुद्ध निदर्शने केली होती, असे संस्थेने म्हटले आहे. (हेही वाचा - Nobel Prize in Physics 2023: भौतिकशास्त्रातील यंदाचा नोबेल पुरस्कार Pierre Agostini, Ferenc Krausz आणि Anne L’Huillier यांना जाहीर)

यंदा उमेदवारांची नावे गुप्त ठेवण्यात आल्याचे सांगण्यात आले, मात्र 350 हून अधिक जण शर्यतीत असल्याचे सांगण्यात आले. गेल्या वर्षी हा पुरस्कार रशियन मानवाधिकार गट मेमोरियल, युक्रेनचे सेंटर फॉर सिव्हिल लिबर्टीज आणि तुरुंगात डांबलेले बेलारशियन हक्क वकील अॅलेस बिलियात्स्की यांना रशियाच्या युक्रेनवर सुरू असलेल्या आक्रमणाच्या पार्श्वभूमीवर 'शांततेचा प्रचार' करण्यासाठी संयुक्तपणे देण्यात आला होता.

दरम्यान, 1901 मध्ये स्थापन झाल्यापासून आतापर्यंत 110 व्यक्ती आणि 30 संस्थांना नोबेल शांतता पुरस्कार प्रदान करण्यात आला आहे. मागील विजेत्यांमध्ये मलाला युसुफझाई आणि इथिओपियाचे पंतप्रधान अबी अहमद यांचा समावेश आहे. काही संस्थांना हा पुरस्कार अनेक वेळा देण्यात आला आहे. रेड क्रॉसच्या आंतरराष्ट्रीय समितीने तीन वेळा हा पुरस्कार पटकावला आहे, तर संयुक्त राष्ट्रांच्या निर्वासितांच्या उच्चायुक्त कार्यालयाला दोनदा पुरस्कार देण्यात आला आहे.