Road Accident in Maharashtra: ड्रायव्हिंग लायसन्स देताना योग्य तत्परतेचा अभाव आणि कायद्याच्या अपुऱ्या अंमलबजावणीमुळे वाढत आहे रस्ते अपघात; तज्ञांनी व्यक्त केली चिंता
2022 मध्ये लर्निंग लायसन्ससाठी 18.80 लाख अर्जदारांपैकी 9.23 टक्के (1.73 लाख) परीक्षेत अनुत्तीर्ण झाले होते.
Road Accident in Maharashtra: ड्रायव्हिंग लायसन्स (Driving License) देताना योग्य तत्परतेचा अभाव आणि कायद्याची अपुरी अंमलबजावणी यामुळे महाराष्ट्रात मोठ्या प्रमाणात रस्ते अपघात (Road Accident) होत आहेत, असे तज्ज्ञांनी सांगितलं आहे. महाराष्ट्र परिवहन विभागाने दिलेल्या आकडेवारीनुसार, ड्रायव्हिंग लायसन्ससाठी अर्ज केलेल्या 32.04 लाख नागरिकांपैकी 97.24 टक्के नागरिकांनी चाचणी उत्तीर्ण केली होती, तर केवळ 2.4 टक्के अनुत्तीर्ण झाले आणि 0.36 टक्के लोक चाचणी देण्यासाठी आले नाहीत.
महाराष्ट्रातील 50 पैकी 14 प्रादेशिक परिवहन कार्यालयांमध्ये (आरटीओ) ड्रायव्हिंग चाचणी अर्जदारांमध्ये 1 टक्‍क्‍यांहून कमी अपयशी ठरले, तर केवळ सहा कार्यालयांमध्ये 5 टक्‍क्‍यांहून अधिक अपयशी ठरले. काही आरटीओ कार्यालयांमध्ये अयशस्वी होण्याचे प्रमाण 0.50 टक्क्यांपेक्षा कमी आहे. सर्वात गंभीर बाब म्हणजे काही आरटीओ कार्यालयांमध्ये अपयशाचे प्रमाण 0.50 टक्क्यांपेक्षा कमी होते आणि काहींमध्ये ते 7-8 टक्क्यांपेक्षा जास्त होते. (हेही वाचा - Mumbai: जो उखडना का है, वो उखाडलो! नो एंट्री लेनमध्ये गाडी चालवणाऱ्या आणि वाहतूक पोलिसांशी वाद घालणाऱ्या टॅक्सी चालकाची मुंबई न्यायालयाने केली निर्दोष मुक्तता)
तज्ज्ञांच्या मते. राज्यातील रस्त्यांवरील अपघातांची चिंताजनक संख्या लक्षात चालक वाहन चालविण्याच्या चाचण्या किती उत्तीर्ण झाले हे समजणे कठीण आहे. अर्जदारांच्या सुरक्षित ड्रायव्हिंग कौशल्याचे गंभीरपणे मूल्यांकन करण्यासाठी ड्रायव्हिंग लायसन्स जारी करण्‍याच्‍या प्रक्रियेत सुधारणा करणे आवश्यक आहे. यामुळे केवळ कुशल ड्रायव्हर्सनाच परवानगी मिळेल याची खात्री होईल, असं युनायटेड वे मुंबई एनजीओचे प्रकल्प संचालक अजय गोवळे यांनी म्हटलं आहे.
एखाद्या व्यक्तीचे ड्रायव्हिंग कौशल्य आणि रहदारी नियम व नियमांचे ज्ञान यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी RTOs द्वारे ड्रायव्हिंग चाचण्या घेतल्या जातात. तथापि, ड्रायव्हिंग चाचणी देण्यापूर्वी, अर्जदारांना लर्निंग लायसन्स दिले जाते. जे सहा महिन्यांसाठी वैध मानले जाते.
विशेष म्हणजे, ड्रायव्हिंग लायसन्स चाचण्यांच्या तुलनेत, 2022 मध्ये लर्निंग लायसन्स चाचण्यांमध्ये अपयशी होण्याचे प्रमाण जास्त होते, असे परिवहन विभागाच्या नोंदीतून समोर आले आहे. 2022 मध्ये लर्निंग लायसन्ससाठी 18.80 लाख अर्जदारांपैकी 9.23 टक्के (1.73 लाख) परीक्षेत अनुत्तीर्ण झाले होते. परिवहन विभागाने सामायिक केलेल्या अपघाताच्या आकडेवारीनुसार, गेल्या वर्षी राज्यात झालेल्या 33,069 रस्ते अपघातांमध्ये किमान 14,883 लोकांचा मृत्यू झाला तर 27,218 लोक जखमी झाले.
बहुतेक आरटीओमध्ये ड्रायव्हिंग चाचणी ही केवळ औपचारिकता मानली जाते आणि ड्रायव्हिंग कौशल्याची योग्य चाचणी न घेता कायमस्वरूपी ड्रायव्हिंग परवाना दिला जातो, असा आरोप तज्ज्ञांनी केला आहे. प्रत्येक नवीन ड्रायव्हर एकदा रस्त्यावर उतरला की तो स्वत:साठी आणि इतरांसाठी धोका असतो. असे लाखो ड्रायव्हर येत्या काही दशकांपर्यंत रस्त्यावर असतील, असे पुण्यातील एनजीओ परिसरचे प्रकल्प संचालक रणजित गाडगीळ म्हणाले. ते पुढे म्हणाले की, केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांनी घोषित केल्यानुसार 2025 पर्यंत रस्ते अपघातातील मृत्यू आणि जखमींचे प्रमाण 50 टक्क्यांनी कमी करणे अशक्य आहे.
या विषयावर बोलताना, 3A रोड सेफ्टी फाऊंडेशनचे संचालक विजयकुमार दुग्गल म्हणाले, केंद्रीय मोटार वाहन नियम (CMVR) च्या नियम 15 नुसार, आरटीओ अधिकाऱ्यांनी अर्जदारांची 24 पॅरामीटर्सवर चाचणी करणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये चालकाने सर्व प्रकारची खबरदारी घेणे आवश्यक आहे.