Air Quality Index India: दिल्ली आणि उत्तरेकडील राज्यांमध्ये हवेची गुणवत्ता 'अत्यंत खराब'; मुंबईतही वायुप्रदुषण
नोएडा आणि सोनीपतसह उत्तरेकडील इतर शहरांमध्येही प्रदूषणाची चिंता वाढल्याने एक्यूआयची पातळी जास्त नोंदवली गेली.
दिल्ली, हरियाणा, पंजाब आणि इतर उत्तरेकडील राज्यांमधील हवेची गुणवत्ता (Delhi Air Quality) रविवारी (3 ऑक्टोबर) झपाट्याने खालावली आहे. ज्यामुळे प्रदूषणाची पातळी 'अत्यंत खराब' श्रेणीत (‘Very Poor’ Levels) गेली. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या (CPCB) आकडेवारीनुसार, दिल्लीतील हवेचा गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) 382 नोंदवला गेला आहे, ज्यामुळे रहिवाशांच्या आरोग्यास गंभीर धोका निर्माण झाला आहे. तेलंगणातील बहादूरपुरा 335, उत्तर प्रदेशातील मुझफ्फरनगर 302, नोएडातील 313 आणि हरियाणातील सोनीपतमध्ये 321 इतका एक्यूआय नोंदवण्यात आला आहे. मुंबई शहरातही दाट धुक्यांचा थर विविध ठिकाणी पाहायला मिळाला. दिवाळीमध्ये झालेली फटाक्यांची आतशबाजी, खासगी आणि सार्वजनिक ठिकाणी झालेले दीपप्रज्वलन आणि सणाचा उत्सव साजरा करण्यासाठी आपली वाहने घेऊन रस्त्यांवर उतरलेले नागरिक, यांमुळे प्रदुषणामध्ये वाढ झाल्याचे पाहायाला मिळत आहे.
भारतातील प्रमुख शहरांमधील एक्यूआय पातळी खालीलप्रमाणेः
शहरातील एक्यूआय
- दिल्ली 382
- नोएडा 313
- मुंबई 157
- बंगळुरू 75
- कोलकाता 178
- चेन्नई 72
- हैदराबाद 108
- पुणे 140
- गुरुग्राम 281
घटक दिल्लीतील प्रदूषणात वाढ
दिल्लीतील हवेची खालावत चाललेली गुणवत्ता ही घटते तापमान, वाहनांच्या उत्सर्जनात वाढ, शेजारच्या राज्यांमध्ये पेंढा जाळणे आणि अलीकडील दिवाळी उत्सवांमुळे होणारे प्रदूषण यासारख्या घटकांमुळे होत आहे. एक्यूआय 'गंभीर' पातळीच्या जवळ असताना, दिल्लीतील रहिवाशांना सोमवारी सकाळी धुराच्या दाट आच्छादनातच जाग आली, ज्यामुळे गर्दीच्या वेळी धोकादायक परिस्थिती निर्माण झाली.
मुंबईमध्ये धुके धुके
रविवारी दिल्लीतील किमान तापमान 16.5 अंश सेल्सिअस नोंदवले गेले, जे सामान्यपेक्षा किंचित जास्त होते. हवामानशास्त्रज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार, दिवाळीनंतर अनुकूल वाऱ्याच्या परिस्थितीमुळे नुकताच मिळालेला दिलासा अल्पकाळ टिकला कारण आठवड्याच्या शेवटी प्रदूषणाची पातळी पुन्हा वाढली.
एक्यूआयची पातळी
सीपीसीबी एक्यूआयपातळीचे वर्गीकरण खालीलप्रमाणे करतेः
- 0-50: चांगले
- 51-100: समाधानकारक
- 101-200: मध्यम
- 201-300: खराब
- 301-400: अत्यंत खराब
- 401-450:450 पेक्षा जास्त गंभीर
रविवारी, दिल्ली, बहादूरगड, मुझफ्फरनगर, नोएडा, श्री गंगानगर आणि सोनीपत हे सर्व 'अत्यंत खराब' श्रेणीत आले, इतर 50 हून अधिक शहरांमध्ये 'खराब' एक्यूआय रीडिंग नोंदवले गेले.
दिल्ली येथील हवा प्रदुषीत
आरोग्यावर होणारा परिणाम आणि सल्ला
प्रदूषणाची पातळी कायम राहिल्याने, आरोग्य तज्ञ विशेषतः मुले आणि वृद्धांसह असुरक्षित गटांसाठी बाह्य क्रियाकलापांविरूद्ध इशारा देतात. अधिकारी परिस्थितीवर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत आणि तापमानातील हंगामी घसरणीमुळे धुके आणखी बिघडण्याची शक्यता असल्याने रहिवाशांना प्रतिबंधात्मक उपाययोजना करण्याचे आवाहन करतात.