International Noise Awareness Day 2025: उद्या साजरा होणार आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिन; जाणून घ्या आरोग्य, मानसिक शांती आणि जीवनमानासाठी आवश्यक असणाऱ्या या दिवसाचे महत्व व इतिहास

मानवी आरोग्य, मानसिक शांती आणि जीवनमानावर गंभीर परिणाम करणारे ध्वनी प्रदूषण अनेकदा दुर्लक्षित राहते. म्हणूनच आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिन (International Noise Awareness Day 2025) साजरा करण्याची गरज भासू लागली. हा दिवस दरवर्षी एप्रिल महिन्याच्या शेवटच्या बुधवारी साजरा केला जातो. 2025 मध्ये, हा दिन 30 एप्रिल रोजी साजरा होईल, जो ध्वनी प्रदूषणाच्या हानिकारक परिणामांबाबत जागरूकता वाढवण्यासाठी आणि शांत, निरोगी पर्यावरणाला प्रोत्साहन देण्यासाठी समर्पित आहे. आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिन साजरा करण्याचे प्राथमिक उद्दिष्ट म्हणजे, लोकांना ध्वनी प्रदूषणाच्या धोक्यांबाबत शिक्षित करणे आणि त्याच्या प्रतिबंधासाठी कृती करण्यास प्रेरित करणे, हे आहे.

शहरांमधील वाहनांचा कर्णकर्कश आवाज, बांधकाम स्थळांचा खणखणाट, आणि गाण्यांचा उच्च आवाज यासारख्या ध्वनींमुळे मानवी आरोग्यावर दीर्घकालीन परिणाम होतात. जागतिक आरोग्य संघटनेनुसार, जगभरात 430 दशलक्ष लोक, त्यापैकी 34 दशलक्ष मुले, ध्वनीमुळे होणाऱ्या श्रवणदोषामुळे प्रभावित आहेत. यामुळे ऐकण्याची क्षमता कमी होणे, झोपेचा त्रास, उच्च रक्तदाब, तणाव आणि मुलांमध्ये संज्ञानात्मक विकासात अडथळे यासारख्या समस्या उद्भवतात. म्हणूनच आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिनाचे महत्व वाढले आहे.

हा दिन लोकांना वैयक्तिक पातळीवर ध्वनी कमी करण्यासाठी प्रोत्साहित करतो, जसे की इयरफोनचा आवाज कमी करणे, आणि सामाजिक पातळीवर ध्वनी नियंत्रण धोरणांना समर्थन देण्यासाठी प्रेरित करतो. यामुळे शांत आणि निरोगी समाज निर्माण करण्याच्या दिशेने एक पाऊल पडते. ध्वनी प्रदूषण केवळ त्रासदायक नाही, तर ते आरोग्यासाठी गंभीर धोका आहे. 85 डेसिबलपेक्षा जास्त ध्वनी आठ तास संपर्कात आल्यास कायमस्वरूपी ऐकण्याची हानी होऊ शकते, तर 110 डेसिबलचा ध्वनी दोन मिनिटांपेक्षा कमी वेळात नुकसान करू शकतो. याशिवाय, ध्वनीमुळे होणारा तणाव हृदयविकार, उच्च रक्तदाब आणि मानसिक अस्वस्थता वाढवतो.

मुलांमध्ये, विशेषत: शहरी भागात, ध्वनी प्रदूषणामुळे स्मरणशक्ती, वाचन आणि एकाग्रता यावर परिणाम होतो, ज्यामुळे शैक्षणिक प्रगतीत अडथळा येतो. हा दिन लोकांना ध्वनी प्रदूषणाच्या हानिकारक परिणामांबाबत जागरूक करतो आणि प्रतिबंधात्मक उपायांचे महत्त्व पटवतो. उदाहरणार्थ, इयरप्लग किंवा ध्वनी-रद्द करणारे हेडफोन वापरणे, घरात शांत झोन तयार करणे, आणि सार्वजनिक ठिकाणी ध्वनी शिष्टाचार पाळणे यासारख्या साध्या कृतींमुळे मोठा बदल घडू शकतो. याशिवाय, हा दिन सरकार आणि स्थानिक प्रशासनांना ध्वनी नियंत्रण कायदे लागू करण्यासाठी आणि शांत परिसर, शाळा आणि रुग्णालये यांच्यासाठी धोरणे आखण्यास प्रोत्साहित करतो. ध्वनी प्रदूषण कमी केल्याने केवळ मानवी आरोग्य सुधारत नाही, तर पक्षी आणि इतर प्राण्यांचे जीवनमानही वाढते, जे शहरी ध्वनीमुळे त्रस्त असतात.

आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिनाची सुरुवात 1996 मध्ये न्यूयॉर्क येथील सेंटर फॉर हिअरिंग अँड कम्युनिकेशन (CHC) या संस्थेने केली. CHC च्या नेत्या नॅन्सी नॅडलर यांनी ध्वनी प्रदूषणाच्या वाढत्या समस्येकडे लक्ष वेधले आणि त्याच्या आरोग्यावरील परिणामांबाबत जागरूकता निर्माण करण्यासाठी हा दिन सुरू केला. सुरुवातीला अमेरिकेत केंद्रित असलेला हा उपक्रम हळूहळू जागतिक स्तरावर पसरला, आणि आज तो जर्मनी, इटली, ब्राझील, चिली, स्पेन आणि अमेरिका यासारख्या देशांमध्ये साजरा होतो. (हेही वाचा; Rabies Symptoms and Causes: रेबीज म्हणजे काय? त्याची लक्षणे आणि कारणे कोणती? प्राणघातक संसर्गापासून दूर राहण्यासाठी काय करावे?)

आंतरराष्ट्रीय ध्वनी जागरूकता दिनाचे परिणाम आरोग्यापुरते मर्यादित नाहीत, तर ते सामाजिक आणि पर्यावरणीय क्षेत्रांवरही प्रभाव टाकतात. सामाजिकदृष्ट्या, हा दिन शांततेचे महत्त्व अधोरेखित करतो, ज्यामुळे मानसिक शांती आणि सामुदायिक सौहार्द वाढते. उदाहरणार्थ, शांत परिसरात राहणाऱ्या लोकांमध्ये तणाव कमी आणि जीवनमान उच्च असते. याशिवाय, ध्वनी शिष्टाचाराला प्रोत्साहन देणे, जसे की रात्री गोंगाट न करणे किंवा वाहनांचे हॉर्न अनावश्यकपणे न वाजवणे, सामाजिक जबाबदारी वाढवते. पर्यावरणीय दृष्टिकोनातून, ध्वनी प्रदूषण कमी केल्याने वन्यजीवांचे संरक्षण होते. कारण शहरी ध्वनीमुळे पक्ष्यांच्या संवादावर आणि प्रजननावर परिणाम होतो, ज्यामुळे त्यांची संख्या कमी होऊ शकते.

(Social media brings you the latest breaking news, viral news from the world of social media including Twitter, Instagram and YouTube. The above post is embedded directly from the user's social media account. This body of content has not been edited or may not be edited by Latestly staff. Opinions appearing on social media posts and the facts do not reflect the opinions of Latestly, and Latestly assumes no responsibility for the same.)