Shahu Maharaj Jayanti 2022: राजर्षी शाहू महाराज जयंती कधी आहे? जाणून घ्या त्यांच्या आयुष्यातील काही रंजक गोष्टी

Shahu Maharaj Jayanti 2022: छत्रपती शाहूजी महाराज हे मराठ्यांच्या भोसले घराण्याचे राजे आणि कोल्हापूरच्या भारतीय संस्थानांचे महाराज होते. त्यांना लोकशाहीवादी आणि समाजसुधारक मानले जात होते. त्यांचा जन्म 26 जून 1874 रोजी झाला. त्यांचे बालपणीचे नाव यशवंत राव होते. त्यांच्या वडिलांचे नाव श्रीमंत जयसिंगराव आबासाहेब घाटगे होते.

छत्रपती शाहू ही अशी व्यक्ती होती की, ज्यांनी राजा असूनही दीन-दलित आणि शोषित वर्गाचे दुःख समजून त्यांच्याशी सदैव जवळीक ठेवली. दीनदलित वर्गातील मुलांना मोफत शिक्षण देण्याची प्रक्रिया शाहूजी महाराजांनी सुरू केली. त्यांनी गरीब विद्यार्थ्यांसाठी वसतीगृह उभारले आणि बाहेरील विद्यार्थ्यांना निवारा देण्याचे आदेश दिले. (हेही वाचा - Pandharpur Wari 2022: संत ज्ञानेश्वर महाराज आणि जगद्गुरु संत तुकाराम महाराज यांच्या पालखीच्या स्वागता निमित्त पुण्यात दगडूशेठ गणपती आज विठू माऊलीच्या रूपात (View Pics))

छत्रपती शाहू यांच्या राजवटीत 'बालविवाह' बंदी होती. त्यांनी पुनर्विवाहाला कायदेशीर मान्यता दिली. समाजातील कोणत्याही घटकाबद्दल त्यांच्या मनात द्वेष नव्हता. शाहूजी महाराजांना दलित वर्गाबद्दल खूप जिव्हाळा होता. दलितांच्या स्थितीत बदल घडवून आणण्यासाठी त्यांनी दोन विशेष प्रथा रद्द केल्या. सर्वप्रथम1917 मध्ये त्यांनी ‘बलुतेदारी’ व्यवस्था संपवली. या अंतर्गत एका अस्पृश्याला थोडी जमीन देऊन संपूर्ण गाव त्याच्याकडून व त्याच्या कुटुंबियांकडून मोफत सेवा घेत असे.

दुसरे म्हणजे 1918 मध्ये कायदा करून त्यांनी राज्यातील आणखी एक जुनी प्रथा 'वतनदारी' संपवली. भू-सुधारणा करून त्यांनी महारांना जमीन मालक होण्याचा अधिकार दिला. शाहूजी महाराज 1902 मध्ये इंग्लंडला गेले. तेथून त्यांनी आदेश काढून कोल्हापूर अंतर्गत प्रशासनातील 50 टक्के पदे मागासवर्गीयांसाठी राखीव ठेवली.