Sparrows | (Photo credit: archived, edited, representative image)

आपल्या मासिक रेडिओ कार्यक्रम 'मन की बात' च्या 116 व्या (Mann Ki Baat Episode 116) भागात पंतप्रधान नरेंद्र मोदी (PM Narendra Modi ) यांनी जैवविविधता राखण्यासाठी चिमण्यांच्या (Sparrows) महत्त्वावर भर दिला. त्यांनी चिमण्यांच्या लोकसंख्येचे पुनरुज्जीवन करण्यासाठी समुदायाने केलेल्या प्रयत्नांवर प्रकाश टाकला. श्रोत्यांना संबोधित करताना, वेगवान शहरीकरणामुळे शहरी भागात चिमण्यांची संख्या कमी होत असल्याबद्दल त्यांनी चिंता व्यक्त केली. आपल्या सभोवतालची जैवविविधता राखण्यात चिमण्या (Sparrows and Biodiversity) महत्त्वाची भूमिका बजावतात, पण आज शहरांमध्ये चिमणी क्वचितच दिसते. ती वाचवायला हवी, असेही ते म्हणाले.

चिमण्याः जैवविविधतेचे संरक्षक

मन की बात कार्यक्रमात पंतप्रधान मोदी म्हणाले, आपल्या सभोवतालची जैवविविधता टिकवून ठेवण्यात चिमण्या महत्त्वाची भूमिका बजावतात, परंतु आज शहरांमध्ये चिमण्या क्वचितच दिसतात. या पिढीतील अनेक मुलांनी चिमण्या केवळ चित्रांमध्ये किंवा व्हिडिओमध्ये पाहिल्या आहेत. चिमण्यांची संख्या वाढवण्याच्या मोहिमेत शालेय मुलांना सहभागी केल्याबद्दल त्यांनी चेन्नईच्या कुडुगल ट्रस्टचे कौतुक केले. ट्रस्ट मुलांना चिमण्यांचे महत्त्व शिकवते आणि त्यांना लहान लाकडी घरे बांधण्याचे प्रशिक्षण देते, ज्यात पक्ष्यांच्या जगण्याची आणि खाण्याची व्यवस्था असते. या उपक्रमांचा उद्देश चिमण्यांना शहरी समुदायांच्या जीवनात परत आणणे, तरुण पिढ्यांमध्ये जैवविविधतेबद्दल प्रशंसा वाढवणे हा आहे, असे ते म्हणाले. (हेही वाचा, World Sparrow Day: जागतिक चिमणी दिनानिमित्त जाणून घ्या या पक्ष्यांच्या संवर्धनासंबंधी महत्त्वाची माहिती)

भारतभर निसर्ग संवर्धनाचे प्रयत्न

पंतप्रधानांनी पर्यावरण संवर्धनाच्या उद्देशाने केलेल्या इतर उल्लेखनीय प्रयत्नांवरही प्रकाश टाकला. हा प्रकाश टाकताना ते म्हणाले:

  • कर्नाटकातील म्हैसूरमध्ये 'अर्ली बर्ड' अभियानः निसर्ग आणि जैवविविधतेचे महत्त्व मुलांना शिकवण्यावर लक्ष केंद्रित केले आहे.

  • 'एक पेड मां के नाम' अभियानः केवळ पाच महिन्यांत 100 कोटी झाडे लावून आपल्या मातांना श्रद्धांजली म्हणून झाडे लावण्यासाठी लोकांना प्रोत्साहित करते.

पंतप्रधानांनी पर्यावरण जागरूकता आणि सामुदायिक सहभागाला चालना देण्याच्या भूमिकेसाठी पंतप्रधानांनी या चळवळींची प्रशंसा केली. तसेच, चिमण्यांना अधिवास उपलब्ध करून देणे किंवा झाडे लावणे यासारख्या छोट्या कृती जैवविविधता आणि पर्यावरणासाठी महत्त्वपूर्ण सकारात्मक बदल घडवून आणू शकतात यावर भर देत पंतप्रधान मोदी यांनी नागरिकांना या उपक्रमांमधून प्रेरणा घेण्यास प्रोत्साहित केले.

पंतप्रधान यांच्याकडून चिमणी वाचविण्याचा संदेश

तंत्रज्ञान आणि पर्यावरण व्यवस्थापन

तंत्रज्ञानाच्या परिवर्तनात्मक परिणामाची, विशेषतः डिजिटल दरी भरून काढण्यासाठी युवकांच्या योगदानाची पंतप्रधानांनी दखल घेतली. मुंबईतील बहिणी कापड स्क्रॅपमधून फॅशनच्या वस्तू तयार करतात आणि कानपूर प्लॉगर ग्रुप कचरा संकलनात सक्रिय सहभाग घेऊन स्वच्छतेला प्रोत्साहन देतात अशा कचरा-ते-संपत्ती उपक्रमांच्या प्रेरणादायी कथाही त्यांनी या वेळी सामायिक (शेअर) केल्या.