Mosquito | (Photo credit: archived, edited, representative image)

Delhi Health News: पश्चिम दिल्ली येथील उत्तम नगर परिसरात जपानी एन्सेफलायटी (Japanese Encephalitis) आजाराचा एक वेगळा रुग्ण आढळला आहे. अधिकाऱ्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार येथील एका 72 वर्षीय व्यक्तीस या आजाराची लागण झाल्याेच आढळून आले. या आजाराचा रुग्ण आढळणे दुर्मिळ असले तरी, या परिसरात या आजाराचे इतर रुग्ण आढळून आले नाहीत. तसेच, अधिकाऱ्यांनी भर देत सांगितले की, दिल्ली येथे येणारे बहुतांश जेई रुग्ण हे आजूबाजूच्या राज्यांमधून येतात. असे असले तरी, शहरामध्ये या रुग्णांची संख्या मोठ्या प्रमाणावर नाही, तसेच, त्याचा शहरात उद्रेकही नाही.

72 वर्षीय रुग्णाचा तपशील

कोरोनरी धमनी रोग आणि जुनाट आजारांचा इतिहास असलेल्या मधुमेहाच्या रुग्णाला 3 नोव्हेंबर 2024 रोजी एम्समध्ये दाखल करण्यात आले होते. रुग्णालयात असताना आयजीएमएलआयएसएच्या माध्यमातून 6 नोव्हेंबर रोजी त्यांची जपानी एन्सेफलायटीस चाचणी पॉझिटिव्ह आली. उपचारानंतर त्यांना 15 नोव्हेंबर रोजी डिस्चार्ज देण्यात आला.

सार्वजनिक आरोग्य विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, राष्ट्रीय मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार उपाययोजना अंमलात आणल्या आहेत आणि रहिवाशांना घाबरून न जाण्याचे आवाहन केले आहे. एम्स, आर. एम. एल. एच. आणि एस. जे. एच. सारख्या तृतीयक रुग्णालयांमधून अधूनमधून विलग प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत. नॅशनल सेंटर फॉर वेक्टर-बोर्न डिसीज कंट्रोल (एनसीव्हीबीडीसी) ने नमूद केलेल्या सर्व सार्वजनिक आरोग्य प्रोटोकॉलचे पालन केले जात आहे, असे अधिकाऱ्यांनी सांगितले. (हेही वाचा, Japanese Encephalitis चा पहिला रूग्ण पुण्यामध्ये; PMC कडून बाळाच्या रक्ताचे, डासांसह प्राण्यांचेही नमुने NIV कडे)

जेईची भारतातील स्थिती

इंटिग्रेटेड डिसीज सर्व्हिलन्स प्रोग्राम (आयडीएसपी) च्या आकडेवारीनुसार भारतात 2024 मध्ये जे. ई. ची 1,548 प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत. त्यापैकी आसाममध्ये 925 प्रकरणे आहेत. एकूण 24 राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये केंद्रित असलेला हा रोग, त्याच्या गंभीर मज्जासंस्थेसंबंधीच्या गुंतागुंतीमुळे आणि संभाव्य मृत्यूंमुळे विशिष्ट प्रदेशांमध्ये सार्वजनिक आरोग्याची एक महत्त्वाची चिंता ठरतो आहे. , सार्वत्रिक लसीकरण कार्यक्रमाने (यू. आय. पी.) 2013 पासून सरकारने मुलांसाठी जे. ई. लसींचा समावेश केला आहे, रोगाचा प्रसार रोखण्यासाठी अधिक धोका असलेल्या भागात प्रौढ लसीकरण सुरू केले आहे.

लक्षणे आणि प्रतिबंध

जपानी एन्सेफलायटीसची लक्षणे सौम्य ताप आणि डोकेदुखीपासून ते मळमळ, उलट्या, मान आखडने, स्पॅस्टिक अर्धांगवायू आणि बोलण्यातील अडथळे यासारख्या गंभीर गुंतागुंतीपर्यंत असतात. अनेक प्रकरणांमध्ये, रुग्णांमध्ये कोणतीही लक्षणे दिसून येत नाहीत.

जपानी एन्सेफलायटीस टाळण्यासाठी काय कराल?

  • लांब बाहूंचे कपडे घाला.

  • डासांची जाळी, विकर्षक आणि कीटकनाशके वापरा.

  • साचलेले पाणी काढून टाका आणि सभोवतालचा परिसर स्वच्छ ठेवा.

  • जे. ई. विषाणू प्रचलित असलेल्या उच्च-जोखीम असलेल्या भागात लसीकरण करून घ्या.दिल्ली शहरात उद्रेक आढळला नसला तरी, जे. ई. सारख्या वेक्टर-जनित रोगांचा प्रसार रोखण्यासाठी जनजागृती आणि प्रतिबंधात्मक उपायांचे पालन करणे आवश्यक आहे. आरोग्य अधिकारी परिस्थितीवर बारकाईने लक्ष ठेवून आहेत. जपानी एन्सेफलायटीस हा आजार प्रामुख्याने डास चावल्याने होतो. त्यासाठी परिसरात स्वच्छता, डासांची पैदास रोखण्यास प्राधान्य तसेच, इतरही काही प्राथमिक आणि औपचारीक उपाययोजना करुन रोगावर नियंत्रण मिळवता येते, असे तज्ज्ञ सांगतात.