Cheetah ‘Asha’ Strays Out: कुनो राष्ट्रीय उद्यानातून चित्ता 'आशा' पुन्हा भटकली
KNP मध्ये सध्या 18 स्थानांतरीत चित्ते आहेत, त्यापैकी दोन मरण पावले आहेत आणि त्यांच्यासाठी पुरेशी जागा नसण्याची चिंता आहे.
नामिबियातून भारतात आणलेल्या एक मादी चित्ता 'आशा' पुन्हा मध्य प्रदेशातील कुनो नॅशनल पार्क (KNP) बाहेर भटकली आहे, अशी माहिती पीटीआयने शुक्रवारी एका वन अधिकाऱ्याच्या हवाल्याने दिली. बुधवारी संध्याकाळी आशा पार्कच्या बफर झोनच्या बाहेर भरकटली पण ती परतीच्या मार्गावर असल्याचे दिसले, असे पीटीआयने नाव न सांगण्याच्या अटीवर बोलणाऱ्या अधिकाऱ्याच्या हवाल्याने सांगितले. पाच वर्षीय आशा उद्यानाच्या हद्दीतून बाहेर पडण्याची एप्रिल महिन्यातील ही दुसरी घटना आहे. या महिन्यात 'पवन' नावाचा नर चित्ता उद्यानातून दोनदा निसटला. दोन्ही प्रसंगी, तो शांत आणि उग्र परत होता.
KNP चे गाभा क्षेत्र 748 चौरस किलोमीटर आहे, तर बफर झोन 487 चौरस किलोमीटर आहे. आशा यांनी बुधवारी सायंकाळी बफर झोनच्या बाहेर पाऊल ठेवले. ती आणखी दूर गेली पण गुरुवारी परत येऊ लागली. अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, ती आता बफर झोनजवळ येत आहे. आशा आणि पवन हे नामिबिया आणि दक्षिण आफ्रिकेतून चित्यांची लोकसंख्या पुनर्संचयित करण्याच्या भारताच्या महत्त्वाकांक्षी प्रयत्नांचा एक भाग आहेत. हेही वाचा सुप्रीम कोर्टात FIR वर Delhi Police च्या संमतीनंतर Brijbhushan Sharan Singh यांनी दिली प्रतिक्रिया, म्हणाले - मला माझ्या कर्मावर विश्वास आहे
चित्त्याच्या अधिवासासाठी किती जागा आवश्यक आहे, याबाबत वन्यजीव तज्ज्ञांमध्ये वाद आहे. काहींचा असा विश्वास आहे की वैयक्तिक चित्ताला 100 चौरस किलोमीटरची आवश्यकता असते, तर काही म्हणतात की ते निश्चित करणे कठीण आहे. मादी चित्ताला 400 चौरस किलोमीटरपर्यंतची आवश्यकता असू शकते. KNP मध्ये सध्या 18 स्थानांतरीत चित्ते आहेत, त्यापैकी दोन मरण पावले आहेत आणि त्यांच्यासाठी पुरेशी जागा नसण्याची चिंता आहे.
देशदीप सक्सेना, ज्येष्ठ वन्यजीव पत्रकार, यांनी निरीक्षण केले की स्थानांतरित चित्तांपैकी फक्त चारच सध्या केएनपीच्या जंगलात आहेत आणि दोन आधीच त्याच्या सीमेपलीकडे फिरत आहेत. त्यांनी नामिबिया आणि दक्षिण आफ्रिकेतून अतिरिक्त 14 चित्ता सोडल्याबद्दल चिंता व्यक्त केली आणि त्यांना सामावून घेण्यासाठी KNP शेजारील अतिरिक्त 4,000 चौरस किलोमीटर लँडस्केपच्या गरजेवर भर दिला.
कुनोने एका महिन्याच्या कालावधीत दोन चित्त्यांचा मृत्यू झाल्याचे पाहिले आहे. दक्षिण आफ्रिकेतून भारतात आणलेल्या सहा वर्षांच्या चित्ताचा उदय 23 एप्रिल रोजी मृत्यू झाला. 27 मार्च रोजी भारतात आणलेल्या आठ जणांपैकी नामिबियातील साशा या पाच वर्षांच्या चित्ताचे निधन झाले. जानेवारीमध्ये मूत्रपिंडाच्या संसर्गाचे निदान झाल्यानंतर किडनी निकामी होणे. हेही वाचा Air India Recruitment: दिलासादायक! एअर इंडियामध्ये होणार 1000 नवीन पायलट्सची नियुक्ती; कंपनीने दिली नव्या विमानांची ऑर्डर
दक्षिण आफ्रिकेच्या वनीकरण, मत्स्यव्यवसाय आणि पर्यावरण विभागाने (DFFE) अलीकडेच असे म्हटले आहे की मध्य प्रदेशातील कुनो नॅशनल पार्कमध्ये दोन चित्त्यांचा मृत्यू यासारख्या प्रकल्पासाठी अपेक्षित मृत्यू दराच्या आत आहे, अशी बातमी एएनआय या वृत्तसंस्थेने दिली आहे.
चित्यांची लोकसंख्या वाढवण्याच्या आणि त्यांना त्यांच्या पूर्वीच्या श्रेणीत परत आणण्याच्या प्रयत्नाचा एक भाग म्हणून सप्टेंबर 2022 मध्ये नामिबियातून कुनो नॅशनल पार्कमध्ये स्थलांतरित करण्यात आलेल्या आठ जणांपैकी चित्ते होते. DFFE ने कबूल केले की मोठ्या मांसाहारी प्राण्यांना पुन्हा आणणे हे एक जटिल आणि धोकादायक ऑपरेशन आहे. चित्ता त्यांच्या आरोग्यावर कमी नियंत्रणासह मोठ्या वातावरणात सोडले जात असल्याने, दुखापत आणि मृत्यूचे धोके वाढतात. या जोखमींचा पुनर्परिचय योजनेत समावेश करण्यात आला आहे.