Tiger | Image Used For Representational purpose Only | Photo Credits: Pixabay.com)

महाराष्ट्रातील चंद्रपूर जिल्ह्यातील ताडोबा-अंधारी व्याघ्र प्रकल्पाच्या (TATR) बफर झोनमध्ये रविवारी वाघांच्या हल्ल्यात दोन जणांचा मृत्यू झाला. वन अधिकाऱ्यांनी ही माहिती दिली. त्यांनी सांगितले की, एक हल्ला पहाटेच्या वेळी गावकरी तेंदू पाने  गोळा करण्यासाठी जंगलात गेले तेव्हा झाला. पहिल्या घटनेत, ब्रह्मपुरी वन विभागातील तळोधी वनक्षेत्रात वाढोना गावातील 64 वर्षीय मारुती शेंडे यांच्यावर वाघाने हल्ला केला. हे क्षेत्र नागभीड तालुक्यात येते. हल्ल्यात जखमी झालेल्या शेंडे यांना वन कर्मचाऱ्यांनी तातडीने सिंदेवाही येथील ग्रामीण रुग्णालयात नेले परंतु उपचारादरम्यान त्यांचा मृत्यू झाला.

दुसऱ्या एका घटनेत, मूल तालुक्यातील शिवपूर-चेक गावातील रहिवासी ऋषी पेंडोर यांचा वाघाच्या हल्ल्यात मृत्यू झाला. टीएटीआरच्या एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने याबाबत माहिती दिली. या दोन मृत्यूंसह, चंद्रपूर जिल्ह्यात 10 मे पासून मानव-वन्यजीव संघर्षाच्या घटनांमध्ये एकूण आठ जणांना आपला जीव गमवावा लागला आहे. यामध्ये सिंदेवाही तालुक्यातील तीन महिलांवरील हल्ल्यांचा समावेश आहे. वन विभागाने स्थानिक लोकांना जंगलात सावधगिरी बाळगण्याचा सल्ला दिला आहे. अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे की वाघ बफर झोनमध्ये येणे सामान्य आहे, परंतु गावकऱ्यांनी जंगलात एकटे जाणे टाळावे, विशेषतः सकाळ आणि संध्याकाळच्या वेळी. विभागाने बाधित कुटुंबांना भरपाई देण्याची प्रक्रियाही सुरू केली आहे. तसेच, अशा घटना रोखण्यासाठी परिसरात गस्त वाढविण्यात आली आहे.

चंद्रपूर जिल्ह्यात ब्रम्हपुरी, मध्य चांदा, चंद्रपूर व ताडोबा-अंधारी व्याघ्र प्रकल्प तसेच चंद्रपूर वनविभागाचा समावेश असून, सध्या जिल्ह्यात तेंदूपत्ता हंगाम सुरू आहे. यंदा जिल्ह्यात एकूण 75 तेंदूपत्ता घटकांपैकी 70 घटकांमध्ये संकलनाचे कार्य सुरू आहे. या कार्यातून दरवर्षी सुमारे 35 हजारांपेक्षा अधिक कुटुंबांना रोजगार मिळतो. जिल्ह्यातील वनक्षेत्रांमध्ये वाघांचा मोठ्या प्रमाणात वावर असल्यामुळे तेंदूपत्ता संकलन दरम्यान खबरदारी घेणे अत्यावश्यक आहे. वनविभागामार्फत यासाठी विशेष जनजागृती मोहिमा, विशेष पथकांची नियुक्ती व विविध उपाययोजना करण्यात येत आहेत. मात्र तेंदूपत्ता हंगाम - 2025 दरम्यान मे महिन्यात वाघाच्या हल्ल्यांमध्ये अनेकांचा मृत्यू झाल्यामुळे वनविभागाकडून तेंदूपत्ता संकलन करणाऱ्या ग्रामस्थांना खालील सुरक्षा उपाय काटेकोरपणे पाळण्याचे आवाहन करण्यात येत आहे. (हेही वाचा: Engineer Killed in Hit-and-run Over Cigarette Dispute: धक्कादायक! सिगारेट आणण्यास नकार दिल्याने 29 वर्षीय टेक इंजिनिअरची कारने चिरडून हत्या)

  • वाघाच्या अधिवास असलेल्या वनक्षेत्रात प्रवेश टाळावा.

  • संकलनासाठी केवळ नजीकच्या गावातील व्यक्तींनाच परवानगी द्यावी.

  • सकाळी 8  वाजता पूर्वी जंगलात प्रवेश करू नये व संध्याकाळी 5 वाजता पूर्वीच जंगलातून बाहेर पडावे.

  • एकट्याने जंगलात जाऊ नये. समूहानेच वनविभागाच्या देखरेखीखाली संकलन करावे.

  • प्राथमिक बचाव दल, कंत्राटदारांचे अग्निशमन कर्मचारी व वनक्षेत्रीय कर्मचाऱ्यांनी संकलन करणाऱ्यांवर लक्ष ठेवावे व वाघाचा वावर आढळल्यास तत्काळ सतर्क करावे.

  • संकलन दरम्यान पुरवण्यात आलेला मानवी मुखवटा डोक्याच्या मागील भागात घालावा.

  • वाघाची चाहूल लागल्यास त्वरित मागे फिरावे व वनविभागाला माहिती द्यावी.

वरील सूचनांचे काटेकोरपणे पालन करून आपली व आपल्या सहकाऱ्यांची सुरक्षितता सुनिश्चित करावी, असे आवाहन चंद्रपूर वनवृत्ताचे मुख्य वनसंरक्षक डॉ. जितेंद्र रामगावकर यांनी केले आहे.