Heart Disease Deaths: फूड कंटेनर आणि वैद्यकीय उपकरणांमधील रसायने हृदयरोग मृत्यूंमध्ये वाढीचे कारण; Lancet च्या अभ्यासात खुलासा

लॅन्सेट ईबायोमेडिसिन या वैद्यकीय नियतकालिकेत प्रकाशित झालेल्या एका अभ्यासामध्ये, अन्नपात्रे (Food Containers), वैद्यकीय उपकरणे आणि इतर प्लास्टिक उत्पादनांमध्ये वापरल्या जाणाऱ्या रसायनांमुळे हृदयरोगामुळे होणाऱ्या मृत्यूंमध्ये (Heart Disease Deaths) लक्षणीय वाढ झाल्याचा दावा केला आहे. न्यूयॉर्क युनिव्हर्सिटी लँगोन हेल्थच्या संशोधकांनी केलेल्या या अभ्यासानुसार, डाय-2-एथिलहेक्सिल फ्थालेट (Di-2-ethylhexyl Phthalate) नावाच्या रसायनामुळे 2018 मध्ये 55 ते 64 वयोगटातील 356,238 लोकांचा हृदयरोगामुळे मृत्यू झाला, जो जागतिक हृदयरोग मृत्यूंच्या 13% पेक्षा जास्त आहे.

फ्थालेट्स नावाची ही रसायने, जी प्लास्टिकला मऊ आणि लवचिक बनवण्यासाठी वापरली जातात, ती कॉस्मेटिक्स, डिटर्जंट्स आणि पाइप्ससारख्या दैनंदिन उत्पादनांमध्ये आढळतात. या रसायनांचा दीर्घकाळ संपर्क हृदयाच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये जळजळ निर्माण करतो, ज्यामुळे हृदयविकार आणि पक्षाघाताचा धोका वाढतो.

अभ्यासाचे प्रमुख निष्कर्ष-

न्यूयॉर्क युनिव्हर्सिटीच्या संशोधकांनी 200 देशांमधील पर्यावरणीय आणि आरोग्य डेटाचे विश्लेषण केले, ज्यामध्ये मूत्र नमुन्यांमधील DEHP च्या रासायनिक अवशेषांचा समावेश होता. या अभ्यासानुसार, DEHP मुळे 2018 मध्ये 356238 हृदयरोग-संबंधित मृत्यू झाले, जे 55 ते 64 वयोगटातील जागतिक हृदयरोग मृत्यूंच्या 13.5% आहे. मध्य पूर्व, दक्षिण आशिया, पूर्व आशिया आणि पॅसिफिक क्षेत्रांमध्ये या मृत्यूंचा हिस्सा 75% होता, कारण या भागात प्लास्टिक उत्पादन वेगाने वाढत आहे, परंतु रासायनिक नियम कमी कठोर आहेत.

अभ्यासाचे प्रमुख लेखक सारा हायमन, न्यूयॉर्क ग्रॉसमन स्कूल ऑफ मेडिसिनमधील संशोधक, यांनी सांगितले की, ‘फ्थालेट्स आणि हृदयरोग यांच्यातील संबंध जगातील मृत्यूच्या प्रमुख कारणांपैकी एकाशी जोडतो, आणि ही रसायने मानवी आरोग्यासाठी मोठा धोका आहेत. सहलेखक डॉ. लिओनार्डो ट्रासांडे यांनी जागतिक स्तरावर फ्थालेट्सच्या वापरावर नियंत्रण आणण्याची गरज अधोरेखित केली, विशेषत: औद्योगिकीकरण झपाट्याने होत असलेल्या क्षेत्रांमध्ये.

फ्थालेट्सचा धोका-

फ्थालेट्स ही अंतःस्रावी-विघटनकारी रसायने (Endocrine-Disrupting Chemicals) आहेत, जी शरीरातील हार्मोन्सवर परिणाम करतात. यापूर्वीच्या अभ्यासांनी फ्थालेट्सचा संबंध लठ्ठपणा, मधुमेह, वंध्यत्व आणि कर्करोगाशी जोडला आहे. 2021 मध्ये या संशोधकांनी असाच दावा केला होता की, फ्थालेट्समुळे अमेरिकेतील वृद्धांमध्ये दरवर्षी 50000 हृदयरोग-संबंधित मृत्यू होतात. नवीन अभ्यास हा फ्थालेट्समुळे होणाऱ्या हृदयरोग मृत्यूंचा पहिला जागतिक अंदाज मानला जातो. संशोधकांचे म्हणणे आहे की, खरे मृत्यूचे प्रमाण यापेक्षा जास्त असू शकते, कारण हा अभ्यास फक्त DEHP वर केंद्रित आहे, तर इतर फ्थालेट्सही तितकेच हानिकारक असू शकतात. (हेही वाचा: Toxic Soil Crisis: जगभरातील मातीतील विषारी धातूंचे प्रदूषण वाढले; सुमारे 140 कोटी लोकांचे जीवन धोक्यात, अभ्यासात खुलासा)

फ्थालेट्स आणि त्यांचा दैनंदिन जीवनातील समावेश-

फ्थालेट्स ही ‘सर्वत्र आढळणारी रसायने’ म्हणून ओळखली जातात, कारण ती अनेक दैनंदिन उत्पादनांमध्ये वापरली जातात. DEHP, विशेषतः, खालील उत्पादनांमध्ये आढळते:

अन्नपात्रे: प्लास्टिकच्या डब्यांमध्ये, विशेषत: जे अन्न साठवण्यासाठी किंवा गरम करण्यासाठी वापरले जातात.

वैद्यकीय उपकरणे: आयव्ही बॅग, रक्ताच्या नळ्या आणि इतर वैद्यकीय साहित्य.

घरगुती वस्तू: शॉवर कर्टन्स, फ्लोअरिंग, गार्डन होज आणि मुलांची खेळणी.

वैयक्तिक काळजी उत्पादने: शॅम्पू, साबण, हेअर स्प्रे आणि कॉस्मेटिक्स, ज्यामुळे सुगंध दीर्घकाळ टिकतो.

लोक फ्थालेट्सच्या संपर्कात येतात जेव्हा ते दूषित हवेत श्वास घेतात, प्लास्टिकच्या संपर्कात आलेले अन्न किंवा पाणी ग्रहण करतात, किंवा त्वचेद्वारे त्यांचे शोषण होते. यूएस सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेंशन (CDC) नुसार, फ्थालेट्सचे सूक्ष्म कण अन्नात मिसळतात, विशेषत: जेव्हा प्लास्टिक मायक्रोवेव्ह किंवा डिशवॉशरमध्ये गरम केले जाते. या रसायनांचा प्रभाव पुरुषांमध्ये टेस्टोस्टेरॉनची पातळी कमी करतो, ज्यामुळे हृदयरोगाचा धोका वाढतो, तर सर्वसाधारणपणे ते हृदयाच्या रक्तवाहिन्यांमध्ये जळजळ निर्माण करतात.

(Social media brings you the latest breaking news, viral news from the world of social media including Twitter, Instagram and YouTube. The above post is embedded directly from the user's social media account. This body of content has not been edited or may not be edited by Latestly staff. Opinions appearing on social media posts and the facts do not reflect the opinions of Latestly, and Latestly assumes no responsibility for the same.)