Supreme Court On Deputy CMs Appointment: 'उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती घटनाबाह्य नाही', सर्वोच्च न्यायालयाने फेटाळली जनहित याचिका

Deputy CM Appointment: विविध राज्यांमध्ये मुख्यमंत्र्यांद्वारे मंत्रिमंडळामध्ये नियुक्त करण्यात येणारे उपमुख्यमंत्री पद घटनाबाह्य असल्याचा दावा करत दाखल झालेली जनहित याचिका सर्वोच्च न्यायालयाने (Supreme Court) फेटाळली आहे. त्याच वेळी उपमुख्यमंत्री पद हे घटनाबाह्य नसल्याचेही कोर्टाने म्हटले आहे. भारताचे सरन्यायाधीश डी वाय चंद्रचूड, न्यायमूर्ती जे बी पार्डीवाला आणि मनोज मिश्रा यांच्या खंडपीठाने हा निर्णय दिला आहे. ज्यामुळे राज्य मंत्रिमंडळांमध्ये असलेल्या उपमुख्यमंत्री पदास बळकटी आणि घटनात्मक वैधता प्राप्त झाली आहे.

उपमुख्यमंत्री पद कायदेशीर चौकटीत

सर्वोच्च न्यायालय द्वारा जनहित याचिका (पीआयएल) फेटाळून लावताना म्हटले की, अशा नियुक्त्या घटनेच्या तरतुदींचे उल्लंघन करत नाहीत यावर भर दिला. दरम्यान, याचिकाकर्त्याचा दावा होता की, उपमुख्यमंत्री पदाबाबत राज्यघटनेत कोणताही स्पष्ट उल्लेख नाही. त्यामुळे अशा नियुक्ता घटनाबाह्य आहेत. त्यामुळे या नियुक्ता रद्द करण्यात याव्यात. मात्र, याचिकाकर्त्याचा दावा सर्वोच्च न्यायालयाने अमान्य केला. (हेही वाचा, Ram Mandir Consecration: सर्वोच्च न्यायालयाचा तामिळनाडू सरकारला झटका; अयोध्या राम मंदिर अभिषेक कार्यक्रमाच्या थेट प्रक्षेपणावरील बंदी मागे घेण्याचे दिले आदेश)

उपमुख्यमंत्री हे विधिमंडळाचे सदस्य

सर्वोच्च न्यायालयाच्या त्रिसदस्यीय खंडपीठाने म्हटले आहे की, उपमुख्यमंत्री हे विधिमंडळाचे सदस्य असतात. ते मुख्यमंत्र्यांच्या अध्यक्षतेखालील मंत्रिपरिषदेचे सदस्य म्हणून काम करतात आणि या भूमिकेपलीकडे विशिष्ट घटनात्मक पद धारण करत नाहीत. सत्ताधारी पक्ष किंवा युतीमधील वरिष्ठ नेत्यांना उपमुख्यमंत्री म्हणून नियुक्त करण्यासाठी अनेक राज्यांनी अवलंबलेल्या प्रथेला सत्ताधारी दुजोरा देतात, ज्यामुळे त्यांना सरकारी संरचनेत अतिरिक्त जबाबदाऱ्या आणि महत्त्व दिले जाते. परिणामी त्याला घटनाबाह्य म्हणता येणार नाही. (हेही वाचा, MP New Deputy CM and Speaker: मध्ये प्रदेशचे राजेंद्र शुक्ला आणि जगदीश देवडा उपमुख्यमंत्री तर नरेंद्र सिंह तोमर हे विधानसभेचे नवे अध्यक्ष)

उपमुख्यमंत्र्यांच्या नियुक्त्यांबाबत घटनात्मक स्पष्टता

जनहित याचिकांमध्ये उपस्थित केलेल्या चिंतेकडे लक्ष वेधताना सर्वोच्च न्यायालयाने स्पष्ट केले की उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती कोणत्याही घटनात्मक तरतुदीचे उल्लंघन करत नाही. उपमुख्यमंत्र्यांची नियुक्ती कायदेशीर चौकटीतच केली जाते. त्यामुळे त्याला घटनाबाह्य ठरवता येणार नाही.

परिणाम आणि कायदेशीर प्रमाणीकरण

उपमुख्यमंत्र्यांच्या नियुक्तीच्या कायदेशीर वैधतेबाबत सर्वोच्च न्यायालयाच्या निकालाचा संपूर्ण भारतातील राज्य सरकारे आणि राजकीय पक्षांवर महत्त्वपूर्ण परिणाम होणार आहे. अशा नियुक्त्यांच्या घटनात्मक वैधतेची पुष्टी करून, न्यायालय राज्य प्रशासनाच्या स्थिरता आणि कार्यक्षमतेत योगदान देऊन उपमुख्यमंत्र्यांच्या भूमिका आणि जबाबदाऱ्यांबद्दल स्पष्टता प्रदान करते. ज्यामुळे आगामी काळात उपमुख्यमंत्री पदाचे महत्त्व अधिक वाढू शकते.

एक्स पोस्ट

भारतीय राज्यघटनेत उपमुख्यमंत्री पदाबाबत स्पष्ट उल्लेख नसला तरी अनेक राज्य सरकारे उपमुख्यमंत्री निवडतात. अर्थात उपमुख्यमंत्री पदास मंत्रिपदाचा दर्जा असला तरी फार विशेष असे अधिकार नसतात. मात्र, अनेकदा राजकीय सोय किंवा आघाडीच्या राजकारणासाठी, सत्ता टिकीविण्यासाठी उपमुख्यमंत्री पदाची निवड केली जाते. महाराष्ट्रात तर मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांच्या मंत्रिमंडळात दोन उपमुख्यमंत्री आहेत. महाराष्ट्राच्या इतिहासात अशा प्रकारची निवड पहिल्यांदाच करण्यात आली आहे.

(Social media brings you the latest breaking news, viral news from the world of social media including Twitter, Instagram and YouTube. The above post is embedded directly from the user's social media account. This body of content has not been edited or may not be edited by Latestly staff. Opinions appearing on social media posts and the facts do not reflect the opinions of Latestly, and Latestly assumes no responsibility for the same.)