India's Retail Inflation Rates: नोव्हेंबर महिन्यात भारतातील किरकोळ महागाईत 5.48% पर्यंत घसरण
भाजीपाल्याच्या कमी किंमती आणि ताज्या आवकमुळे घट झाली, ज्यामुळे घरांना दिलासा मिळाला.
भारताची किरकोळ चलनवाढ नोव्हेंबरमध्ये 5.48% वर आल्याने महागाई दरातही (Retail Inflation) घसरण झाली आहे. ज्यामुळे ऑक्टोबरच्या 14 महिन्यांच्या उच्चांकी 6.21% वाढीनंतर नागरिकांना किरकोळ दिलासा मिळाला. या घसरणीमुळे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने(RBI Inflation Data) महागाई 4% ते 6% च्या आसपास कायम ठेवण्याच्या आणि त्याहून अधिक वाढू न देण्याच्या धोरणास काहीसे यश आल्याचे मानले जात आहे. दरम्यान, महागाई दर घसरल्याने भाज्यांच्या दराच्या किमतीही घटण्यास मदत झाली.
ग्राहक किंमत निर्देशांक काय सांगतो?
राष्ट्रीय सांख्यिकी कार्यालयाने (NSO) जारी केलेल्या CPI (Consumer Price Index) आकडेवारीनुसार, अन्नधान्य महागाई दर ऑक्टोबरमध्ये 10.87 टक्क्यांवरून नोव्हेंबरमध्ये 9.04 टक्क्यांवर घसरला. गेल्या वर्षी नोव्हेंबर 2023 मध्ये त्याच वेळी ते 8.70 टक्के होते. NSO च्या मते, नोव्हेंबर 2024 मध्ये भाज्या, कडधान्ये आणि खाद्यपदार्थ, साखर आणि गोड पदार्थ, फळे, अंडी, दूध आणि मसाल्यांच्या किमतींमध्ये मोठी घसरण झाली आहे. नोव्हेंबरमध्ये धान्यांचा महागाई दर 6.88 टक्के होता, जो ऑक्टोबरमध्ये 6.94 टक्के होता. . दुसरीकडे, महागाई 7.43 टक्क्यांवरून 5.41 टक्क्यांवर आली आहे. (हेही वाचा, Moody’s Forecasts for India in 2024: भारताचा GDP2024 मध्ये 7.2% वाढण्याची शक्यता; मूडीजचे भाकीत; वृद्धी आणि महागाईवरही भाष्य)
अन्नधान्यावरील खर्चाचा परिणाम कौटुंबीक बजेटवर
दरम्यान, एका वृत्तसंस्थेने (रॉयटर्स) केलेल्या सर्वेक्षणात महागाई 5.53% पर्यंत खाली येईल असा अंदाज वर्तवण्यात आला होता. जी वास्तविक आकड्यापेक्षा किंचित जास्त होती आणि ज्यामुळे देशभरातील घरांना दिलासा मिळाला जेथे कौटुंबिक बजेटवर अन्नधान्याचे खर्च वर्चस्व गाजवतात. ऑक्टोबरमध्ये चार वर्षांच्या उच्चांकावर पोहोचलेल्या भाजीपाल्याच्या किंमतींमधील वाढ, सप्टेंबरमध्ये खाद्यतेलांवर अतिरिक्त आयात शुल्क लादण्याबरोबरच महागाईच्या वाढीसाठी प्रमुख योगदान देत होती.
आरबीआयचा दृष्टीकोण काय?
आरबीआयच्या चलनविषयक धोरण समितीने (एमपीसी) गेल्या आठवड्यात, चालू आर्थिक वर्षासाठी वाढीचा अंदाज 7.2 टक्क्यांवरून 6.6 टक्क्यांपर्यंत खाली आणला, तर महागाईचा अंदाज 4.5 टक्क्यांवरून 4.8 टक्क्यांपर्यंत वाढवला. महागाईची जोखीम असूनही, एम. पी. सी. ने तटस्थ भूमिका कायम ठेवली, किमतीवरील दबाव कमी झाल्यास संभाव्य पर्याय म्हणून दर कपात ठेवली. आरबीआयचे माजी गव्हर्नर शक्तिकांत दास यांनी हवामानातील घटना, भू-राजकीय तणाव आणि वित्तीय बाजारपेठेतील अस्थिरतेमुळे उद्भवणारी जोखीम अधोरेखित केली. दास यांनी असा इशारा दिला की अन्नधान्य महागाई स्थिर होण्यापूर्वी आर्थिक वर्ष 25 च्या तिसऱ्या तिमाहीपर्यंत वाढू शकते.
दरम्यान, CPI-आधारित किरकोळ चलनवाढीचा दर जुलै-ऑगस्टमध्ये सरासरी 3.6 टक्के होता, परंतु सप्टेंबरमध्ये 5.5 टक्क्यांपर्यंत वाढला आणि ऑक्टोबरमध्ये 6.21 टक्क्यांपर्यंत पोहोचला, RBI लक्ष्याचा भंग केला. येथे सांगूया की गेल्या आठवड्यात भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने चालू आर्थिक वर्षासाठी महागाई दराचा अंदाज 4.5 टक्क्यांवरून 4.8 टक्क्यांवर वाढवला आहे. एकीकडे किरकोळ महागाई दरात घट झाली आहे, तर दुसरीकडे ऑक्टोबर महिन्यात औद्योगिक उत्पादनात 3.5B टक्के वाढ नोंदवण्यात आली आहे.