QuickLY
Socially
करंट बायोलॉजीमध्ये प्रकाशित झालेल्या अलीकडील अभ्यासाने कुत्र्यांच्या भाषिक क्षमतांबद्दल आकर्षक अंतर्दृष्टी उघड केली आहे. बुडापेस्ट, हंगेरी येथील Eötvös Loránd विद्यापीठातील न्यूरोसायंटिस्ट आणि इथोलॉजिस्ट मारियाना बोरोस यांच्या नेतृत्वाखाली हे संशोधन मनुष्याच्या सर्वात चांगल्या मित्राच्या उल्लेखनीय संज्ञानात्मक पराक्रमावर प्रकाश टाकते. हा अभ्यास सूचित करतो की, कुत्र्यांना पूर्वीच्या विचारापेक्षा भाषेचे सखोल ज्ञान आहे. इलेक्ट्रोएन्सेफॅलोग्राम (EEG) तंत्रज्ञानाचा वापर करून, शास्त्रज्ञांनी शोधून काढले की कुत्रे केवळ शब्दांचे आवाज ओळखत नाहीत तर त्यांचे अर्थ देखील समजून घेतात, विशिष्ट शब्दांना संबंधित वस्तूंशी जोडतात.
अनेक दशकांपासून, कुत्र्यांसह प्राण्यांमध्ये शब्द-वस्तू सहवास यांसारख्या अमूर्त संकल्पना समजून घेण्याची क्षमता आहे की नाही याबद्दल अनुमान लावले जात आहे. बोरोस आणि तिच्या टीमने भाषा प्रक्रियेदरम्यान 18 पाळीव कुत्र्यांच्या मेंदूच्या कृतीवर नजर ठेवण्यासाठी ईईजी तंत्रज्ञानाचा वापर करून हा प्रश्न सोडवण्याचा प्रयत्न केला. संशोधकांच्या प्रयोगांमध्ये कुत्र्यांच्या मालकांचे परिचित शब्द उच्चारत रेकॉर्डिंग खेळणे समाविष्ट होते, जसे की खेळण्यांची नावे, त्यानंतर संबंधित वस्तूंचे सादरीकरण. ईईजी डेटाच्या बारीकसारीक विश्लेषणाद्वारे, संशोधकांनी कुत्र्यांच्या मेंदूच्या लहरींच्या प्रतिक्रियांमध्ये वेगळे नमुने पाहिले, जे शब्द-वस्तू संबंधाची स्पष्ट समज दर्शवितात. उल्लेखनीय म्हणजे, बहुसंख्य कुत्र्यांनी शब्द-ऑब्जेक्ट जोडीसह सादर केल्यावर मेंदूच्या लहरी सिग्नलमध्ये लक्षणीय घट दिसून आली, जे कॅनाइन कॉग्निशनमध्ये पूर्वी अपरिचित असलेल्या सिमेंटिक प्रक्रियेचे स्तर प्रदर्शित करते.
बोरोस यांच्या म्हणण्यानुसार, कुत्रे मानवी भाषणाचा अर्थ कसा लावतात आणि प्रतिसाद देतात हे समजून घेण्यासाठी हा अभ्यास एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. हे निष्कर्ष केवळ मानवी भाषेच्या आकलनाच्या विशिष्टतेबद्दलच्या प्रचलित कल्पनांनाच आव्हान देत नाहीत तर कुत्र्यांच्या अत्याधुनिक संप्रेषण क्षमतांना देखील अधोरेखित करतात. कुत्र्याच्या अनुभूतीच्या क्षेत्रातील संशोधन विकसित होत असताना, यासारखे अभ्यास मानव-प्राणी परस्परसंवादाच्या समृद्ध टेपेस्ट्री आणि आमच्या कुत्र्याच्या साथीदारांच्या उल्लेखनीय संज्ञानात्मक क्षमतांबद्दल मौल्यवान अंतर्दृष्टी देतात. साबण आणि कॉफीने आपले हात धुण्याची विनंती यांसारख्या शब्दाचा सामना करताना ईईजीमध्ये दिसणाऱ्या फरकाची आठवण करून देणारा होता. मेंदूला “कॉफी” ऐवजी “पाणी” – दुसऱ्या शब्दाची अपेक्षा होती आणि हे वाक्य समजून घेण्यासाठी काही अतिरिक्त काम करावे लागले हे न्यूरोसायंटिस्ट्स याचा अर्थ लावतात. बोरोस आणि तिचे सहकारी कुत्र्यांच्या मेंदूमध्येही असेच घडत असल्याचे मत मांडतात: त्यांच्या मालकाने एखाद्या वस्तूसाठी हा शब्द वापरल्याचे ऐकल्यानंतर, त्यांनी ते पाहण्याच्या अपेक्षेने ते त्यांच्या मनात म्हटले. मग, जेव्हा एखादी वस्तू दिसली, तेव्हा ती एकतर त्यांना अपेक्षित असलेली गोष्ट होती किंवा काहीतरी लूपसाठी त्यांना फेकून देते. कुत्र्यांना काहीतरी चुकीचे सांगण्याचे कारण म्हणजे त्यांना बोललेले शब्द समजले.
