
‘फादर्स डे’ (Father's Day 2025) हा वडिलांचा सन्मान करणारा आणि त्यांच्या प्रेम, त्याग आणि मार्गदर्शनाबाबत कृतज्ञता व्यक्त करणारा विशेष दिवस आहे. दरवर्षी जून महिन्याच्या तिसऱ्या रविवारी साजरा होणारा हा दिवस 2025 मध्ये 15 जून रोजी येत आहे. भारतासह जगभरातील अनेक देशांमध्ये हा उत्सव उत्साहाने साजरा केला जातो. हा दिवस विशिष्ट तारखेला नसून रविवारी साजरा होतो, ज्यामुळे कुटुंबांना एकत्र येऊन वेळ घालवण्याची संधी मिळते. लोक हा दिवस विविध प्रकारे साजरा करतात, जसे की वडिलांना भेटवस्तू देणे, कौटुंबिक मेजवानी आयोजित करणे, पत्रे लिहिणे किंवा त्यांच्या आवडीच्या गोष्टींसोबत वेळ घालवणे. काही ठिकाणी शाळा आणि चर्चमध्ये विशेष कार्यक्रमांचे आयोजन केले जाते.
फादर्स डे इतिहास-
फादर्स डेची सुरुवात 20व्या शतकाच्या सुरुवातीला अमेरिकेत झाली. यामागील प्रेरणा होती सोनोरा स्मार्ट डॉड (Sonora Smart Dodd) नावाची महिला, जी वॉशिंग्टनमधील स्पोकेन येथे राहत होती. 1909 मध्ये, सोनोराने आपल्या चर्चमध्ये मदर्स डेच्या उपदेशादरम्यान वडिलांसाठीही असा एक विशेष दिवस असावा, अशी इच्छा व्यक्त केली. तिचे वडील, विल्यम जॅक्सन स्मार्ट, हे गृहयुद्धातील सैनिक होते, ज्यांनी आपल्या पत्नीच्या मृत्यूनंतर सहा मुलांचे एकट्याने संगोपन केले. सोनोराला आपल्या वडिलांच्या त्यागाची आणि प्रेमाची जाणीव होती, आणि तिने त्यांच्या सन्मानार्थ हा दिवस सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.
सोनोराने 6 जून 1910 रोजी स्थानिक चर्च, वायएमसीए आणि स्पोकेन मिनिस्टरियल असोसिएशनला आपली कल्पना सादर केली. तिने आपल्या वडिलांचा वाढदिवस, 5 जून, हा दिवस साजरा करण्याची इच्छा व्यक्त केली, परंतु उपदेश तयार करण्यासाठी वेळ हवा म्हणून तिसरा रविवार निवडला गेला. अशा प्रकारे, 19 जून 1910 रोजी स्पोकेन येथे पहिला फादर्स डे साजरा झाला. हा उत्सव हळूहळू देशभर पसरला, परंतु त्याला राष्ट्रीय मान्यता मिळण्यास बराच वेळ लागला.
पुढे 1916 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष वुडरो विल्सन यांनी स्पोकेनमधील फादर्स डे समारंभाला पाठिंबा दर्शवला, तर 1924 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष कॅल्विन कूलिज यांनी राज्यांना हा दिवस साजरा करण्याचे आवाहन केले. अखेर, 1966 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष लिंडन जॉन्सन यांनी जूनच्या तिसऱ्या रविवारी फादर्स डे साजरा करण्याची घोषणा केली, आणि 1972 मध्ये राष्ट्राध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांनी त्याला राष्ट्रीय सुट्टी म्हणून मान्यता दिली.
यापूर्वी, 1908 मध्ये वेस्ट व्हर्जिनियातील फेअरमॉन्ट येथे एका खाण दुर्घटनेत मृत्यूमुखी पडलेल्या 361 पुरुषांच्या स्मरणार्थ ग्रेस गोल्डन क्लेटन यांनी फादर्स डेची संकल्पना मांडली होती. या दुर्घटनेत 250 पेक्षा जास्त वडील मृत्यूमुखी पडले, ज्यामुळे सुमारे 1,000 मुले अनाथ झाली. ग्रेसच्या या प्रयत्नाला स्थानिक पातळीवर मान्यता मिळाली, परंतु तो वार्षिक उत्सव बनला नाही. सोनोराच्या प्रयत्नांनीच फादर्स डेला राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय मान्यता मिळवून दिली.
फादर्स डेचा अर्थ-
फादर्स डे हा केवळ भेटवस्तू देण्याचा किंवा उत्सव साजरा करण्याचा दिवस नाही, तर वडिलांच्या आयुष्यातील योगदानाला ओळखून त्याचा सन्मान करण्याचा दिवस आहे. वडील हे कुटुंबाचे आधारस्तंभ असतात, जे आपल्या मुलांना मूल्ये, आत्मविश्वास आणि दिशा देतात. अनेकदा स्वतःच्या इच्छा आणि गरजा बाजूला ठेवून, ते मूकपणे आपल्या कुटुंबासाठी झटतात. हा दिवस मुलांना आपल्या वडिलांचे आभार मानण्याची आणि त्यांच्याशी असलेले भावनिक बंध अधिक दृढ करण्याची संधी देतो.
हा दिवस केवळ आपल्या जैविक वडिलांसाठीच नाही, तर इतर सर्व मार्गदर्शक व्यक्तींसाठीही आहे, ज्यांनी आपल्या आयुष्यात वडिलांसारखी भूमिका बजावली आहे. काहींसाठी हा दिवस आनंदाचा असतो, तर काहींसाठी वडिलांच्या आठवणींना उजाळा देणारा किंवा गमावलेल्या वडिलांबद्दल शांत चिंतन करण्याचा असतो. भारतात, जिथे कुटुंबाला आणि पालकांना विशेष महत्त्व आहे, फादर्स डे हा वडिलांच्या प्रेमाला आणि त्यागाला सलाम करण्याचा एक मार्ग आहे.
फादर्स डेबाबत काही रंजक तथ्ये-
- फादर्स डे 110 हून अधिक देशांमध्ये साजरा केला जातो, परंतु तारीख वेगवेगळी असते. उदाहरणार्थ, थायलंडमध्ये 5 डिसेंबर (माजी राजा भूमिबोल यांचा वाढदिवस), तर इटली आणि स्पेनमध्ये 19 मार्च (सेंट जोसेफ डे) रोजी साजरा होतो.
- अमेरिकेत फादर्स डे हा ग्रीटिंग कार्ड्स पाठवण्याचा चौथा सर्वात मोठा उत्सव आहे. 2024 मध्ये, अमेरिकनांनी फादर्स डेसाठी $22 अब्ज खर्च केले, ज्यामध्ये भेटवस्तू, जेवण आणि सहलींचा समावेश होता.
- सोनोरा स्मार्ट डॉड यांनी फादर्स डेची सुरुवात केली, पण त्या स्वतः कधीही आई झाल्या नाहीत. त्यांनी आपले आयुष्य या उत्सवाच्या प्रसारासाठी समर्पित केले.