SEBI | (Representative Image, Photo Credit: Pixabay.com)

भारतीय सुरक्षा आणि विनिमय मंडळाने (SEBI) शुक्रवारी पुष्टी केली की, जून 2025 मध्ये ‘पंप अँड डंप’ (Pump and Dump) स्टॉक घोटाळ्याशी संबंधित प्रकरणात देशभरातील अनेक ठिकाणी शोध व जप्ती कारवाया करण्यात आल्या. ही कारवाई गुंतवणूकदारांना फसवणूक करणाऱ्या घटकांविरुद्ध सुरू असलेल्या तपासाचा एक भाग होती. सेबीने आपल्या अधिकृत निवेदनात म्हटले आहे की गेल्या काही दिवसांपासून माध्यमांमध्ये या छाप्यांबाबत विविध बातम्या प्रसारित होत होत्या. त्यावर स्पष्टीकरण देताना सेबीने नमूद केले की या छाप्यांदरम्यान गंभीर आणि महत्त्वाचे पुरावे जप्त करण्यात आले असून तपास सध्या सुरू आहे.

सेबीकडून अधिकृत निवेदन

पंप अँड डंप स्कॅमशी संबंधित प्रकरणात जून 2025 मध्ये विविध ठिकाणी शोध व जप्ती कारवाई करण्यात आली असून, त्यामध्ये गंभीर पुरावे हस्तगत करण्यात आले आहेत. याबाबतची चौकशी अद्याप सुरू आहे. पंप अँड डंप प्रकार म्हणजे एखाद्या स्टॉकबाबत चुकीची किंवा दिशाभूल करणारी माहिती पसरवून त्या शेअरची किंमत कृत्रिम पद्धतीने वाढवणे (पंप करणे), आणि त्यानंतर स्वतःचे शेअर्स जास्त किंमतीत विकून टाकणे (डंप करणे). अशा प्रकारात सामान्य गुंतवणूकदारांना मोठ्या प्रमाणावर नुकसान सहन करावे लागते.

सेबीने अद्याप कोणत्या स्टॉक्स किंवा व्यक्ती यामध्ये सामील आहेत याबाबत माहिती दिलेली नाही. मात्र, चौकशी पूर्ण झाल्यानंतर संबंधितांवर कठोर कारवाई केली जाण्याची शक्यता आहे. नियमिततेच्या पारदर्शकतेसाठी आणि किरकोळ गुंतवणूकदारांचे संरक्षण करण्यासाठी SEBI आपली जबाबदारी पार पाडत असून, शेअर बाजारातील फसवणूक व गैरप्रकारांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी ही कारवाई महत्त्वाची मानली जात आहे.

काय आहे सेबी?

सिक्युरिटीज अँड एक्सचेंज बोर्ड ऑफ इंडिया (SEBI) ही भारतातील सिक्युरिटीज मार्केटसाठी नियामक प्राधिकरण आहे, ज्याची स्थापना 1988 मध्ये झाली आणि 1992 मध्ये गुंतवणूकदारांच्या हिताचे रक्षण करणे आणि सिक्युरिटीज मार्केटचा सुव्यवस्थित विकास आणि नियमन सुनिश्चित करणे या प्राथमिक उद्देशाने त्यांना वैधानिक अधिकार प्रदान केले. ते स्टॉक एक्सचेंज, ब्रोकर्स, मर्चंट बँकर्स, म्युच्युअल फंड आणि इतर बाजारातील सहभागींचे निरीक्षण आणि नियमन करते, तसेच फसव्या आणि अनुचित व्यापार पद्धतींना प्रतिबंध करण्यासाठी नियम तयार करते. पारदर्शकता वाढवून, अनुपालन लागू करून आणि देशात एक मजबूत आर्थिक परिसंस्थेच्या वाढीस सुलभ करून गुंतवणूकदारांचा विश्वास राखण्यात SEBI महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.