Bird Poop | Representational Purpose | (Photo credit: archived, edited, representative image)

Delaware Bay Bird Studies: अमेरिकन शास्त्रज्ञ इन्फ्लूएंझा (Influenza) विषाणूंचा अभ्यास करण्यासाठी पक्ष्यांचे विष्ठा गोळा करत आहेत. पुढील साथीच्या रोगाचा अंदाज (Pandemic Prediction) लावण्याच्या आणि त्याला प्रतिबंध करण्याबाबत ते संशोधन करत आहेत. बर्ड फ्लू संशोधन (Bird Flu Research) प्रकल्पाचा हा एक भाग आहे. त्यामुळे प्रत्येक वसंत ऋतूमध्ये सुमारे 25 पक्ष्यांच्या प्रजातींसाठी एक महत्त्वाचा स्थलांतरित थांबा असलेला डेलावेर उपसागर हा या संशोधनासाठी एक 'खजिना' मानला जातो. याच ठिकाणी ही विष्टा गोळाकरण्याचे काम सुरु आहे.

H5N1 बर्ड फ्लूच्या उद्रेकामुळे तातडीने संशोधन

अमेरिकेतील दुग्धजन्य गुरेढोरे आणि कोंबड्यांमध्ये अत्यंत संसर्गजन्य एच5एन1 बर्ड फ्लू (Bird Flu Tracking) वेगाने पसरत असल्याने, हे विषाणू कसे पसरतात आणि कसे विकसित होतात याचा उलगडा करण्यासाठी संशोधक अभ्यास करत आहेत. सेंट ज्यूड चिल्ड्रन्स रिसर्च हॉस्पिटलमधील नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ हेल्थ (एनआयएच) च्या अनुदानीत संशोधन पथकाचा भाग असलेल्या डॉ. पामेला मॅकेन्झी म्हणाल्या, पॅट्रिक सीलरच्या बरोबरीने, मॅकेन्झी अनेक दशकांपासून इन्फ्लूएंझाच्या क्रियाकलापांवर लक्ष ठेवण्यासाठी पक्ष्यांचे विष्ठा आम्ही गोळा करत आहोत.

संशोधनाचे मूळ

डॉ. रॉबर्ट वेबस्टर या न्यूझीलंडच्या विषाणूशास्त्रज्ञाकडे या प्रकल्पाची उत्पत्ती जाते, ज्यांनी प्रथम शोध लावला की फ्लूचे विषाणू त्यांच्या श्वसनमार्गापेक्षा पक्ष्यांच्या आतड्यांमध्ये प्रतिकृती तयार करतात. संक्रमित पक्षी त्यांच्या विष्ठेमधून विषाणू उत्सर्जित करतात आणि तो पाण्याद्वारे पसरवतात. आता 92 वर्षांचे डॉ. वेबस्टर यांनी सुमारे 40 वर्षांपूर्वी सुरू केलेल्या या प्रकल्पात योगदान देणे सुरूच ठेवले आहे. ते सीएनएनला म्हणाले, "विषाणू आतड्यांमध्ये प्रतिकृती तयार करतात आणि पक्ष्यांच्या विष्ठेतून पसरतात हे पाहून आम्हाला सर्वात जास्त आश्चर्य वाटले.

वेबस्टर आणि त्यांच्या चमूने 1985 मध्ये डेलावेरच्या उपसागराला त्यांची पहिली सहल केली, जिथे त्यांना आढळले की त्यांनी गोळा केलेल्या पक्ष्यांच्या विष्ठांपैकी 20% मध्ये इन्फ्लूएंझा विषाणू आहेत. तेव्हापासून, पक्ष्यांच्या संख्येतून फ्लूचे विषाणू कसे फिरतात यावर लक्ष ठेवण्यासाठी हे क्षेत्र एक महत्त्वपूर्ण ठिकाण बनले आहे.

विषाणूची उत्क्रांती आणि पूर्वसूचना यांचा मागोवा घेणे

सध्या सुरू असलेल्या संशोधनाचा उद्देश मानवांसाठी धोका निर्माण करू शकणाऱ्या उदयोन्मुख फ्लू प्रभेदांचा अंदाज लावणे हा आहे. आता या प्रकल्पाचे नेतृत्व करणारे डॉ. रिचर्ड वेबी यांनी याला "एकाच पक्ष्यांच्या लोकसंख्येच्या दीर्घकाळ चालणाऱ्या इन्फ्लूएंझाच्या नमुन्यांच्या प्रकल्पांपैकी एक" असे म्हटले आहे. वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशनच्या कोलॅबोरेटिंग सेंटर फॉर स्टडीज ऑन द इकोलॉजी ऑफ इन्फ्लूएंझा इन अॅनिमल्सचे प्रमुख असलेले वेबी यांनी असामान्य घटनांचा अंदाज लावण्यासाठी सामान्य पद्धती समजून घेण्याच्या महत्त्वावर भर दिला.

संशोधनाचे जागतिक महत्त्व

शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की, पक्ष्यांच्या लोकसंख्येमध्ये फ्लूचे नवीन विषाणू लवकर आढळून आल्याने जगाला गंभीर इशारा मिळू शकतो, ज्यामुळे व्यापक उद्रेक टाळता येऊ शकतात. अनेक दशकांच्या आकडेवारीसह, डेलावेर बे प्रकल्प जागतिक इन्फ्लूएंझा संशोधनासाठी एक महत्त्वपूर्ण संसाधन म्हणून उभा आहे.