Pitru Paksha 2024: पितृपक्ष 15 दिवस का पाळला जातो? जाणून घ्या श्राद्धाचे काही मूलभूत नियम!
कुटुंबातील जे सदस्य वारले त्यांच्यासाठी हा पितृपक्ष समर्पित असतो, ज्यांना पूर्वज म्हटले जाते. हिंदू कॅलेंडरनुसार, अनंत चतुर्दशीच्या दुसऱ्या दिवशी म्हणजे भाद्रपद पौर्णिमा ते अश्विन महिन्याच्या अमावस्यापर्यंतचा काळ हा पितरांची पूजा करण्याचा काळ असतो. हिंदू धर्माच्या मान्यतेनुसार, आपले पूर्वज हे पंधरा दिवस पृथ्वीवर येतात, अशी मान्यता आहे.
Pitru Paksha 2024: सनातन धर्मात विविध सण साजरे करण्याची परंपरा आहे. कुटुंबातील जे सदस्य वारले त्यांच्यासाठी हा पितृपक्ष समर्पित असतो, ज्यांना पूर्वज म्हटले जाते. हिंदू कॅलेंडरनुसार, अनंत चतुर्दशीच्या दुसऱ्या दिवशी म्हणजे भाद्रपद पौर्णिमा ते अश्विन महिन्याच्या अमावस्यापर्यंतचा काळ हा पितरांची पूजा करण्याचा काळ असतो. हिंदू धर्माच्या मान्यतेनुसार, आपले पूर्वज हे पंधरा दिवस पृथ्वीवर येतात, अशी मान्यता आहे. पित्र या आशेने येतात की, त्यांचे कुटुंबीय त्यांना मोक्ष आणि शांती मिळवून देण्यासाठी काहीतरी करतील. त्यासाठी पंधरवड्यात त्यांच्यासाठी विशेष पूजा केली जाते, दरम्यान, पितृ पक्षाचे अंगभूत नियमही आहेत. जे आज आपण जाणून घेणार आहोत. हे देखील वाचा: Shradh Date 2024: मृत्यूनंतर मोक्ष प्राप्तीसाठी पिंड दान आवश्यक, आता मिळणार ऑनलाइन बुकिंगची सुविधा - आचार्य महेंद्र तिवारी
वडिलोपार्जित पंधरवडा का असतो?
हिंदी तिथीनुसार पितृ उत्सवाच्या विविध तारखा असतात. उदाहरणार्थ, ज्या तारखेला कुटुंबातील सदस्याचा मृत्यू होतो, तेव्हा प्रथमा ते चतुर्दशी या हिंदी महिन्यानुसार तो दिवस कोणता होता हे पाहिले जाते. त्या तिथीनुसार पितृपक्षात पिंडदान वगैरे पितरांच्या शांतीसाठी व मोक्षासाठी हिंदू धर्मानुसार केले जाते. असे मानले जाते की, ज्याला आपल्या पूर्वजांची (सामान्यतः वडिलांची) मृत्यूची तारीख माहित नाही त्याच्यासाठी सर्वपित्री दर्श अमावस्येची तारीख निश्चित केली आहे. तथापि, या दिवशी ते लोक देखील श्राद्ध करू शकतात, ज्यांनी तिथीनुसार आधीच तर्पण वगैरे केले आहे.
मातृ नवमी का साजरी केली जाते?
श्राद्ध पंधरवड्यातील नवमीची तारीख मृत मातांसाठी समर्पित मानली जाते. या दिवशी घरातील मुलं आणि सुना मृत आईला किंवा सासूला तीळ अर्पण करतात. विशेषत: सून या दिवशी आपल्या सासूसाठी शांतीपूजन करतात आणि त्यांच्या नावाने धर्मादाय कार्य करतात. मातृ नवमीची पूजा तिथीनुसार होत नाही. यावर्षी मातृ नवमीचा सण 25 सप्टेंबर 2024 रोजी येत आहे.
श्राद्धाशी संबंधित आणखी काही गोष्टी:
* कुटुंबातील सदस्याच्या मृत्यूनंतर एक वर्षांनी भरणी श्राद्ध करणे आवश्यक आहे. अविवाहितांचे भरणी श्राद्ध पंचमीला केले जाते.
* जर एखाद्या स्त्रीचा पती जिवंत असताना तिचा मृत्यू झाला तर तिचे श्राद्ध नवमीला केले जाते.
* जर एखाद्या स्त्रीचा मृत्यू झाला असेल, परंतु तिची तारीख माहित नसेल तर तिचे श्राद्ध देखील मातृ नवमीला केले जाते.
*आत्महत्या, विष किंवा अपघातामुळे मरण पावलेल्या लोकांचे श्राद्ध चतुर्दशीच्या दिवशी केले जाते.
*पितृ पक्षाच्या १५-१६ दिवसांत पितरांसाठी तर्पण, श्राद्ध आणि पिंड दान केले जाते.
सनातन धर्मात मृत्यूनंतर श्राद्ध करणे अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. असे मानले जाते की, जर एखाद्या व्यक्तीचे श्राद्ध आणि तर्पण योग्य प्रकारे केले गेले नाही तर तो या जगात आत्म्याच्या रूपात भटकत राहतो.