प्रातिनिधिक प्रतिमा (Photo credits: PTI)

नोव्हेंबर 2022 च्या अखेरीस, रब्बी हंगामातील (Rabi season) पिकांच्या पेरणीत (Crop Sowing) 24 टक्क्यांनी झपाट्याने वाढ झाली आहे. गेल्या वर्षी याच कालावधीत पेरणी क्षेत्र 29.16 लाख हेक्टरवरून 36.20 लाख हेक्टर झाले. पेरणीसाठी आणखी दोन महिने शिल्लक असताना, रब्बी पिकांखाली पेरणी क्षेत्र 52 लाख हेक्टरच्या पुढे जाण्याची शक्यता आहे, असे कृषी विभागाच्या (Department of Agriculture) सूत्रांनी सांगितले.

अनियमित पावसामुळे सुरुवातीच्या अडथळ्यांनंतर नोव्हेंबरच्या मध्यापासून पेरणीच्या कामांना वेग आला आहे, असे सूत्रांनी सांगितले. नोव्हेंबर-अखेरपर्यंतच्या आकडेवारीवर आधारित प्राथमिक अहवाल दाखवतो की, शेतकरी चांगल्या लाभांशासाठी आणि मोठ्या बाजारपेठेच्या संधींसाठी पारंपरिक अन्नधान्य आणि तृणधान्यांऐवजी कडधान्ये आणि तेलबियांची निवड करत आहेत. हेही वाचा देशातील सहावी Vande Bharat Train बिलासपूर ते नागपूर दरम्यान धावणार, PM Narendra Modi 11 डिसेंबर रोजी करणार उद्घाटन 

कडधान्याखालील क्षेत्र 14.49 लाख हेक्टरवरून 20.56 लाख हेक्टर (नोव्हेंबर अखेरपर्यंत) 42 टक्क्यांनी लक्षणीय वाढले आहे. त्याचप्रमाणे तेलबियांचे क्षेत्र गेल्या वर्षीच्या 20,435 हेक्टरवरून 26,381 हेक्टर झाले आहे. डाळींच्या पेरणीत 41.89 टक्के तर तेलबियांच्या पेरणीत 29 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. महाराष्ट्रात शेतकरी मूग, उडीद, मटकी, पोप्ती, मसूर या डाळींच्या जाती पेरतात. तर, तिळ, सूर्यफूल, मोहरी, भुईमूग आणि करडई या तिळ, सूर्यफूल, करडई या तेलबियांचे लोकप्रिय प्रकार आहेत.

गेल्या वर्षीच्या 2.69 लाख हेक्टरवरून नोव्हेंबर अखेरपर्यंत 3.73 लाख हेक्टरवर पेरणी झाल्यामुळे गव्हाचीही शेतकऱ्यांमध्ये लोकप्रियता वाढली आहे. दुसरीकडे, ज्वारीचे क्षेत्र किरकोळ घटले असून गेल्या वर्षीच्या 10.52 लाख हेक्टरवरून 10.07 लाख हेक्टर क्षेत्रावर घसरण झाली आहे. प्रदेशनिहाय तुलना केल्यास किनारपट्टीवरील कोकण, नाशिक, औरंगाबाद आणि अमरावती विभागात पिकांच्या पेरणीत घट झाल्याचे दिसून येते. कोकणात 8 हजार 393 हेक्टरवर पेरण्या पूर्ण झाल्या आहेत.

गेल्या वर्षी नोव्हेंबरअखेर 12,247 हेक्टर होते. नाशिकमध्ये ही घट कमी आहे. गेल्या वर्षीच्या 1.41 लाख हेक्टरपेक्षा यंदा 1.29 लाख हेक्टर आहे. अमरावतीच्या शेतकऱ्यांनी 2.78 लाख हेक्‍टरवर पिकांची पेरणी केली आहे, जी 2021 मधील 3.68 लाख हेक्‍टरपेक्षा कमी आहे. औरंगाबादेतही 4.18 लाख हेक्‍टर पेरणी क्षेत्रात किरकोळ घट झाली आहे. कृषी विभागाच्या अधिकाऱ्यांनी स्पष्ट केले की, प्रत्येक क्षेत्राचे वेगळे कारण असते. काही भागात हवामानातील बदलांमुळे पेरणी कमी झाली. हेही वाचा  Mumbai Air Quality: मुंबई शहराची हवेची गुणवत्ता कमालीची घसरली, अनेक मुंबईकरांच्या आरोग्यावर झाला परिणाम

काहींमध्ये, ती आर्थिक समस्या असू शकते. आर्थिकदृष्ट्या संपन्न कोल्हापूर विभागात 2.89 लाख हेक्टरवरून 6 लाख हेक्टरवर पेरणी मोठ्या प्रमाणात झाली आहे. त्यापाठोपाठ लातूर विभागात 10.64 लाख हेक्टर क्षेत्र आहे. गतवर्षी विभागात 8.80 लाख हेक्टर होते. नागपूर विभागात नोव्हेंबरअखेरपर्यंत पेरणी क्षेत्रात 1.91 लाख हेक्‍टरची वाढ झाली आहे.