प्रतिकात्मक फोटो (फोटो सौजन्य-फेसबुक)

महाराष्ट्र सरकारने बकरी ईदच्या (Bakri Eid) पार्श्वभूमीवर 3 ते 8 जून 2025 दरम्यान पशुबाजार (Livestock Markets) बंद ठेवण्याचा, राज्याच्या पशुसंवर्धन विभागाचा भाग असलेल्या महाराष्ट्र गोसेवा आयोगाचा निर्णय मागे घेतला. बकरी ईद 7 जून 2025 रोजी साजरी होणार आहे, हा मुस्लिम समुदायाचा महत्त्वाचा सण आहे, ज्यामध्ये बकऱ्या आणि मेंढ्यांच्या बलिदानाचा समावेश आहे. आयोगाने घातलेल्या या बंदीमुळे शेतकरी, व्यापारी आणि मुस्लिम समुदायात नाराजी पसरली होती, परंतु मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी मुस्लिम आमदार आणि नेत्यांशी झालेल्या बैठकीत हा निर्णय रद्द केला. याशिवाय, मुंबईतील 54 वर्षे जुन्या देओनार कत्तलखान्याच्या आधुनिकीकरणालाही मंजुरी देण्यात आली. हे दोन्ही निर्णय मुस्लीम व्यापारी वर्गासाठी आर्थिक आणि सामाजिकदृष्ट्या महत्त्वाचे आहेत.

महाराष्ट्र राज्य पशु कल्याण आयोगाने 27 मे 2025 रोजी एक परिपत्रक जारी केले. यात कृषी उत्पन्न बाजार समित्यांना (APMC) 3 ते 8 जून 2025 दरम्यान सर्व पशुबाजार बंद ठेवण्याचे निर्देश देण्यात आले होते. बकरी ईदच्या काळात गायी, बैल आणि वासरांच्या अवैध कत्तली रोखण्यासाठी हे पाऊल उचलले गेले होते, ज्यावर महाराष्ट्र पशु संरक्षण (सुधारणा) कायदा, 1995 अंतर्गत पूर्ण बंदी आहे. परंतु, या परिपत्रकामुळे , मेंढी आणि म्हशींसारख्या पशुंच्या विक्रीवरही परिणाम झाला. यामुळे शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांचे नुकसान होण्याची भीती निर्माण झाली.

वंचित बहुजन आघाडीचे नेते प्रकाश आंबेडकर आणि समाजवादी पक्षाचे आमदार रईस शेख यांनी या निर्णयाला ‘शेतकरीविरोधी’ आणि ‘घटना-विरोधी’ ठरवत टीका केली. त्यांनी आयोगाला परिपत्रक मागे घेण्याची मागणी केली. त्यानंतर काल, 2 जून 2025 रोजी मुंबईत मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी मुस्लिम आमदार, समाजवादी पक्षाचे रईस शेख, काँग्रेसचे अमीन पटेल आणि इतर नेत्यांसोबत बकरी ईदच्या तयारीसाठी बैठक घेतली. या बैठकीत पशुबाजार बंदीचा निर्णय मागे घेण्याची घोषणा करण्यात आली.

फडणवीस यांनी सांगितले की, सरकार बकरी ईद दरम्यान कायदा व सुव्यवस्था राखण्यासाठी आणि पारंपरिक प्रथा निर्बंधाशिवाय चालू ठेवण्यासाठी कटिबद्ध आहे. याशिवाय, देओनार कत्तलखान्याच्या आधुनिकीकरणाला मंजुरी देण्यात आली, ज्यामुळे बकरी ईदच्या मागणीची पूर्तता होईल. रईस शेख यांनी सांगितले की, ‘मुंबईत देओनार कत्तलखाना एकट्याने मागणी पूर्ण करू शकत नाही. आम्ही अतिरिक्त कत्तलखान्यांची मागणी केली.’ तसेच, गृहनिर्माण सोसायट्यांमध्ये बकरी कत्तलीसाठी बृहन्मुंबई महानगरपालिकेकडून (BMC) ना-हरकत प्रमाणपत्र (NOC) मिळवण्याची प्रक्रिया सुलभ करण्याची विनंती करण्यात आली. (हेही वाचा: Mumbai: मुंबईतील भायखळा प्राणीसंग्रहालयात जन्मलेल्या Penguin पिल्लांना 'मराठी' नावे देण्याची भाजपची मागणी; नेते नितीन बनकर करणार निदर्शन)

आयोगाचे अध्यक्ष शेखर मुंदडा यांनी मात्र दावा केला की, परिपत्रक रद्द झालेले नाही, परंतु तो केवळ सल्ला होता आणि गायींच्या कत्तलीवर लक्ष केंद्रित करत होते. तरीही, राज्य सरकारच्या उच्चपदस्थ सूत्रांनी स्पष्ट केले की, बकरी आणि मेंढ्यांच्या व्यापारावर कोणताही निर्बंध नव्हता, आणि परिपत्रक सुधारित केले जाईल. दरम्यान, बकरी ईद हा सण ईद-उल-अजहा म्हणूनही ओळखला जातो. हा मुस्लिम धर्मातील एक महत्त्वाचा धार्मिक उत्सव आहे. या दिवशी, मुसलमान बांधव हजरत इब्राहिम यांनी आपल्या मुलाची कुर्बानी देण्याची तयारी दर्शवल्याचे स्मरण करतात आणि त्याग आणि समर्पणाचे प्रतीक म्हणून बकऱ्यांची कुर्बानी देतात.