Chaitra Navratri 2024 Day 6: चैत्र नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी (१४ एप्रिल २०२४) माँ दुर्गेच्या कात्यायनी रूपाची पूजा केली जाते. हिंदू धार्मिक ग्रंथांनुसार, माता कात्यायनी गुरू ग्रहावर पूर्ण अधिराज्य गाजवते. अंतर्गत सुरक्षेसोबतच सुरक्षेची भावनाही तिच्या पूजेने वाढते जाणून घेऊया कोण आहे माँ कात्यायनी? आणि त्यांचे स्वरूप, महत्त्व, शुभ मुहूर्त आणि उपासनेची पद्धत काय आहे.
उपासनेची पद्धत
नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी सूर्योदयापूर्वी स्नान आणि ध्यान करून पूजास्थान स्वच्छ करावे. आता सर्वप्रथम कलशाची पूजा केल्यानंतर हातात फुले घेऊन माँ दुर्गा आणि माँ कात्यायनी यांचे ध्यान करा. खालील मंत्राचा जप करावा.
ऊं क्लीं कात्यायनी महामाया महायोगिन्य घीश्वरी,
नन्द गोप सुतं देवि पतिं मे कुरुते नमः।।
आता देवीच्या चरणी फुले अर्पण करा. यानंतर देवीला अक्षत, कुमकुम, पिवळे चंदन, फुले आणि सोळा श्रृंगाराच्या वस्तू अर्पण करा. त्यानंतर कात्यायनी मातेला मध आणि मिठाई अर्पण करा. मातेला जल अर्पण करा आणि दुर्गा चालीसा आणि दुर्गा सप्तशती पठण करा. शेवटी, माँ दुर्गेची आरती करा आणि भक्तांना प्रसाद वाटप करा.
देवी कात्यायनी कोण आहे?
एका पौराणिक कथेनुसार कात्या हा महर्षी कटाचा मुलगा होता, महर्षी कात्यायनचा जन्म याच कात्या गोत्रात झाला होता. भगवती पारंबासाठी त्यांनी कठीण तपश्चर्या केली. त्यांच्या घरी आई भगवती कन्येच्या रूपात जन्माला यावी, अशी त्यांची इच्छा होती. भगवतीने त्यांची प्रार्थना स्वीकारली.
काही काळानंतर पृथ्वीवर महिषासुराचे अत्याचार वाढले, त्यानंतर भगवान ब्रह्मा, विष्णू आणि महेश या तिघांनीही आपल्या वैभवाचा एक भाग देऊन एक दैवी स्त्री निर्माण केली, जिची महर्षी कात्यायन यांनी प्रथम पूजा केली, म्हणून तिला कात्यायनी हे नाव पडले. शेवटी या देवीने महिषासुराचा नाश केला.
माता कात्यायनी ही एक अतुलनीय फलदायी आहे, ब्रजच्या गोपींनी भगवान श्रीकृष्णाच्या पतीचे रूप प्राप्त करण्यासाठी कालिंदी-यमुनेच्या तीरावर या कात्यायनीची पूजा केली. ब्रजमंडलाची प्रमुख देवता म्हणून ती पूज्य आहे. त्यामुळे या दिवशी मथुरेत भव्य उत्सव साजरा केला जातो.
कात्यायनी मातेचे रूप
कात्यायनी मातेचे रूप अतिशय तेजस्वी आणि दिव्य आहे. त्यांना चार हात आहेत. आईचा वरचा उजवा हात अभय मुद्रेत आणि खालचा हात वर मुद्रामध्ये आहे. वरच्या डाव्या हातामध्ये तलवार आहे, आणि खालच्या हाताला कमळाचे फूल शोभत आहे. सिंह हा त्याचा वावर आहे. कात्यायनी मातेच्या भक्ती आणि उपासनेने मनुष्याला धन, धर्म, काम आणि मोक्ष सहज प्राप्त होतो.