Monsoon 2025 | (Photo credit: archived, edited, representative image)

IMD Weather June 2025: पाठीमागील जवळपास 16 वर्षांचा इतिहास मोडीत काढत नैऋत्य मोसमी पाऊस (Southwest Monsoon 2025) म्हणजेच मान्सून यंदा केरळमध्ये काहीसा लवकर दाखल झाला. नेहमीच्या तुलनेत मान्सूनचे आगमन यंदा 24 मे रोजीच झाले. सहाजिकच त्याची चर्चा झाली. पण लवकर दाखल झालेला मान्सून आता काहीसा मंदावला आहे आणि काही ठिकाणी तर अनपेक्षितपणे थांबला आहे. त्यामुळे शेतकरी आणि सर्वच स्तरामध्ये चिंता आणि चर्चा सुरु झाली आहे. या पार्श्वभूमीवर भारतीय हवामान विभाग अर्थातच आयएमडीने हवामान अंदाज (IMD Monsoon Forecast) वर्तवत अद्ययावत माहिती दिली आहे. ज्यामध्ये प्रामुख्याने पश्चिम आणि वायव्य भारतातील शुष्क प्रदेशांमधून कोरड्या हवेच्या घुसखोरीमुळे 29 मे पासून मान्सूनची प्रगती थांबली आहे. पण, ही स्थिती अशीच राहणार नाही. जून महिन्याच्या मध्यापासून पुन्हा 'अच्छे दिन' पाहायला मिळतील, असा अंदाज आयएमडीद्वारे व्यक्त करण्यात आला आहे.

दीर्घकालीन सरासरीपेक्षा कमी पाऊस

आयएमडीने आपल्या हवामान अंदाजात म्हटले आहे की, मान्सूनबाबत आम्ही आशावादी आहोत. आमच्या अभ्यासानुसार मान्सूनची उत्तरेकडील मर्यादा 26 मे पासून मुंबईच्या पलीकडे गेलेली नाही आणि 29 मे पासून सिक्कीम आणि उप-हिमालयीन पश्चिम बंगालवर स्थिर आहे. आयएमडीच्या आकडेवारीनुसार 1 ते 6 जून दरम्यान देशात फक्त 19 मिमी पाऊस पडला - जो या कालावधीच्या दीर्घकालीन सरासरीपेक्षा सुमारे 3.4% कमी आहे. (हेही वाचा, Maharashtra Rain Forecast: उद्याचा हवामान अंदाज, 8 जूनपासून राज्यात गडगडाटी वादळे आणि सोसाट्याचा वारा, IMD कडून सतर्कतेचा इशारा)

मुसळधार पावसाची शक्यता

दरम्यान, पुढे काही प्रमाणात दिलासा मिळण्याची चिन्हे आहेत. जूनच्या मध्यापासून पावसाळी घडामोडी पुन्हा वाढ होण्याची शक्यता हवामान तज्ञांना आहे. आयएमडीने अंदाज वर्तवला आहे की, 12 ते 18 जून दरम्यान नैऋत्य मान्सून मध्य आणि पूर्व भारतात पुढे सरकण्याची शक्यता आहे. ९ जूनपासून ईशान्येकडील राज्यांमध्ये आणि 11 जूनपासून दक्षिण द्वीपकल्पीय प्रदेशात काही ठिकाणी मुसळधार पाऊस पडण्याची शक्यता आहे.  (हेही वाचा, IMD Weather Forecast India: चक्रीवादळाचा परिणाम, विविध राज्यांमध्ये मुसळधार पाऊस; जाणून घ्या आयएमडीचा हवामान अंदाज)

दरम्यान, 8 ते 10 जून दरम्यान पश्चिम राजस्थानच्या काही भागात आणि 9 ते 10 जून दरम्यान पंजाब, हरियाणा, दक्षिण उत्तर प्रदेश आणि उत्तर मध्य प्रदेशात उष्णतेची लाट कायम राहण्याचा अंदाज आहे.

सध्याच्या कोरड्या हवामानामुळे चिंता निर्माण होऊ शकते, परंतु आयएमडीने जून ते सप्टेंबर या कालावधीत "सामान्यपेक्षा जास्त" पावसाचा हंगामी अंदाज कायम ठेवला आहे. चार महिन्यांच्या मान्सून हंगामात देशात सामान्य ते जास्त पाऊस पडण्याची शक्यता 90% आहे.

मान्सून साधारणपणे २७ जूनपर्यंत दिल्लीत पोहोचतो आणि जुलैच्या सुरुवातीला संपूर्ण देशात पसरतो आणि अखेर सप्टेंबरच्या मध्यापर्यंत उत्तर भारतातून माघार घेतो. या कालावधीत भारताच्या वार्षिक पावसाच्या 75% पावसाचे प्रमाण असल्याने, नैऋत्य मान्सून शेतीविषयक क्रियाकलाप, भूजल पुनर्भरण आणि जलाशयांच्या भरपाईसाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

लवकर सुरू झाल्यामुळे, यावर्षी देशातील बहुतेक भागात तुलनेने सौम्य उन्हाळा अनुभवला. आता सर्वांचे लक्ष जूनच्या मध्यात अपेक्षित पुनरुज्जीवनावर आहे, जे या वर्षीच्या पावसाचे अतिरिक्त प्रमाण राखण्यासाठी आणि आगामी खरीप पीक चक्राला आधार देण्यासाठी महत्त्वाचे ठरेल.